فكر مي‌كنم تا مغزم جوان
بماند
مغز يكي از مهمترين اعضاي بدن است؛ عضوي كه در بدن تمام جانوران نقش مركز سيستم
عصبي را بر عهده دارد، فرمان تمام حركات ارادي بدن را صادر و تمام احساسات را
پردازش مي‌كند و در شكل‌گيري شخصيت مؤثر است. مغز هر انساني حدود 2 درصد از وزن
بدن او را شامل مي‌شود. بنابراين يك انسان 75 كيلوگرمي مغزي در حدود 5/1
كيلوگرم دارد.
شگفتي‌هاي مغز انسان به قدري زياد است كه بسياري از مردم درباره آنها
بي‌اطلاعند؛ همان گونه كه با روش‌هاي ساده براي بهبود عملكرد مغز خود در هر سني
بخصوص اواخر ميانسالي ناآشنا هستند. مغز انسان قادر است بيش از تعداد كل
اتم‌هاي موجود در دنيا ايده در خود داشته باشد و آنها را تجزيه و تحليل كند.
مغز انسان حدود 100 ميليارد ياخته دارد كه به صورت يك شبكه بسيار پيچيده با
يكديگر در ارتباط هستند.
دانشمندان بر اين باورند كه هر بار كه يك فكر جديد به ذهنتان خطور مي‌كند يا
چيزي را در ذهن خود حفظ مي‌كنيد يك پيوند عصبي جديد در مغز ايجاد مي‌شود. همه
اين شگفتي‌ها و دانستني‌هاي حيرت‌انگيز در مورد مغز انسان كافي است تا افراد را
به مراقبت بيشتر از مغز وادارد. با اين تمرين‌ها و توصيه‌ها عملكرد مغز را
بهبود بخشيده و قدرت حافظه خود را تقويت كنيد.
مغز انسان نيازهاي غذايي
ويژه‌اي دارد كه به عملكرد بهتر آن كمك مي‌كند. از همين رو اين جمله كه «هر
چيزي كه شما مي‌خوريد بر نحوه فكر كردنتان تأثير مي‌گذارد» چندان هم بي‌ربط
نيست. يكي از جالب‌ترين يافته‌ها در اين زمينه خوردن صبحانه است. با هر بار
صبحانه خوردن ميزان زيادي گلوكز كه غذاي اصلي مغز است به بدن وارد مي‌شود و از
همين رو افرادي كه صبحانه مصرف نمي‌كنند كارآيي كمتري در مدرسه يا محل كار خود
دارند. تحقيق ديگري كه در زمينه خوردن صبحانه انجام شده، نشان مي‌دهد كودكاني
كه در صبحانه خود از نوشيدني‌هاي گرم و شيرين استفاده مي‌كنند، در انجام
تست‌هاي حافظه و توجه بسيار خوب عمل مي‌كنند.
همچنين بر نقش مؤثر لوبيا در رژيم غذايي صبح تأكيد شده است. اين ماده سرشار از
پروتئين به همراه نان در برنامه غذايي كودكان باعث مي‌شود آنها سخت‌ترين
تست‌هاي مرتبط با آگاهي فكري را به راحتي انجام دهند. دانشمندان بر استفاده
فراوان از تخم‌مرغ و سالاد در رژيم غذايي تأكيد مي‌كنند. در تخم‌مرغ ميزان
فراواني كولين وجود دارد كه از اين ماده در بدن براي توليد انتقال‌دهنده‌هاي
عصبي استيل‌كولين استفاده مي‌شود. كمبود اين ماده در مغز همچنين مي‌تواند باعث
آلزايمر شود و تحقيقات نشان مي‌دهد افزايش اين ماده در مغز مي‌تواند روند
فراموشي مربوط به پيري را كند كند. از ديگر غذاهاي توصيه شده سالادها هستند كه
حاوي مقادير بسيار زيادي آنتي‌اكسيدان‌اند. افزايش آنتي‌اكسيدان‌ها در مغز
باعث افزايش قدرت يادگيري حتي در سن بالامي‌شود. بهترين دسر پس از صرف غذا ماست
است چراكه داراي تيروزين‌هاي آمينواسيد است و از اين ماده در مغز براي ساخت
انتقال‌دهنده‌هاي عصبي و نورآدرنالين استفاده مي‌شود. اين دو ماده تأثير زيادي
در برطرف كردن استرس دارند. 60 درصد ساختار مغز چربي است، به همين خاطر اين
قسمت از بدن بيش از هر چيزي به اسيد چرب امگا 3 احتياج دارد.
ماهي و غذاهاي دريايي سرشار از امگا3 هستند. به همين دليل ماهي بهترين غذاي مغز
است و مصرف هميشگي آن تأثير مثبتي در كارآيي مغز دارد. در مورد ميوه‌ها نيز
توت‌فرنگي و تمشك در تقويت حافظه كوتاه‌مدت تأثير زيادي دارد. عامل مؤثر ديگر
در بهبود كارآيي مغز خواب است. در خواب، مغز فرصتي براي پردازش اطلاعات و
استراحت سلول‌هاي عصبي پيدا مي‌كند و از همين رو كمبود خواب اثرات بدي براي مغز
در پي خواهد داشت. همچنين خواب باعث بهبود روش حل مسائل مي‌شود. هراز گاهي از
«دست غيرغالب» خود استفاده كنيد. يك اصل مهم علمي وجود دارد و آن اين است كه
انجام كارها و فعاليت‌هاي جديد، توانايي و كارآيي مغز را در افراد جوان بهبود
مي‌بخشد و تأثيري سازنده بر آن دسته از فعاليت‌هاي مغزي‌اي دارد كه در اثر
عوامل مختلف (محيطي، كهولت سن و ...) رو به زوال يا كاهش است.
قدرت مغز خود را هرازگاهي با
انجام فعاليت‌هاي معمول روزمره با دست غيرغالب تقويت كنيد. اگر راست‌دست هستيد
از دست چپ خود براي غذا خوردن، نوشيدن، شانه كردن موهايتان يا مسواك زدن
استفاده كنيد. سعي كنيد اسم خود را با دست چپ بنويسيد و يا موس كامپيوتر خود را
در سمت چپ كيبورد كامپيوترتان قرار دهيد. عكس همين تمرين‌ها در مورد افرادي كه
چپ‌دست هستند، صدق مي‌كند.
مغز انسان پس از سن 30سالگي به تدريج كارآيي و قدرت اوليه خود را از دست
مي‌دهد. با استفاده از دست غيرغالب شما در حقيقت هرازگاهي به مغزتان ورزش
مي‌دهيد و نيمكره مخالف را تحريك و جريان خون را در آن تقويت مي‌كنيد. اين عمل
فرآيند كهولت مغز را كند كرده و كارآيي و توانايي‌هاي آن را افزايش مي‌دهد.
تقويت ارتباط بين دو نيمكره مغز حتي به تعادل فيزيكي نيز كمك مي‌كند. ازهمين رو
در بسياري از ورزش‌هاي جسمي – رواني بر استفاده از هر دو نيمه چپ و راست بدن
بطور مساوي تأكيد مي‌شود.
از مغز خود كار بكشيد چراكه
بيكاري بزرگترين دشمن مغز است. مي‌توانيد همانطور از مغز خود كار بكشيد كه از
بدن خود كار مي‌كشيد. ورزش‌ها يا تمرين‌هاي ذهني كه مي‌توانند سلامت مغز را در
درازمدت حفظ كنند، حل كردن جدول و معما، بازي شطرنج، حفظ كردن اسامي، شماره
تلفن و يا حتي ليست خريد است! حفظ كردن اشعار شعراي مختلف نيز مؤثراست. ماشين
حساب را كنار بگذاريد و جمع و تفريق را ذهني يا حتي دستي انجام دهيد. سعي كنيد
بطور مداوم خود را با انجام كارهاي جديد به چالش بگيريد. كليد موفقيت در انجام
هر كدام از اين تمرينات ذهني استمرار انجام آن بطور روزانه و در يك زمان مشخص
است. شما با اين كار در حقيقت راههاي عصبي جديدي توليد مي‌كنيد كه همواره
ذهنتان را فعال و هوشيار نگه مي‌دارد.
انگشتان خود را تكان دهيد
تا مغزي فعالتر داشته باشيد
بسياري از مردم مي‌پرسند چرا
بچه‌هاي آسيايي باهوش‌ترند؟ علت اين امر مي‌تواند بدين خاطر باشد كه آنها از
انگشتان خود بطور مداوم براي انجام كارهاي مختلف استفاده مي‌كنند. حتي كودكان
زماني در مدارس از چرتكه براي محاسبات رياضي خود استفاده مي‌كردند.
مطالعات و تحقيقاتي در زمينه استفاده روزانه از چرتكه در ميان كودكان انجام
گرفته كه نتايج آن نشان داده استفاده مكرر از انگشتان، پايانه‌هاي عصبي مرتبط
يا منتهي به مغز را تقويت مي‌كند و جريان خون را در مغز تسريع مي‌بخشد.
مي‌توانيد از نتايج اين يافته‌ها براي افزايش فعاليت‌هاي مختلف با انگشتان
همچون گلدوزي، بافتني و انجام هنرها و مهارت‌هاي دستي ديگر استفاده كنيد. انجام
برخي تمرين‌هاي فيزيكي نيز در اين زمينه مؤثر است. به عنوان مثال يك انگشت خود
را روي انگشت كناري آن سوار كنيد و آن را با حفظ تعادل بين ساير انگشتان خود
بغلتانيد. اين تمرين بخصوص براي افراد بالاي 40 يا 50 سال بسيار مفيد است. يك
نقشه از مغز انسان نشان داده است پايانه‌هاي عصبي در سرانگشتان بيشتر از هر عضو
ديگر در بدن مستقيماً با مغز در ارتباطتند، بنابراين ورزش و تمرينات مختلف با
انگشتان و حتي حركت دادن مداوم آنها در حقيقت مي‌تواند براي تقويت ذهن مؤثر
باشد.
در حدود يك دهه پيش يك روانشناس در امريكا در يك تحقيق علمي اعلام كرد گوش دادن
به سمفوني موتزارت استدلالات رياضي انسان را پيشرفت مي‌دهد. اين يافته او در آن
سال واكنش‌هاي بسياري در پي داشت چراكه تأثير موسيقي بر فعاليت‌هاي مغز را
دقيقاً اثبات كرد و از آن روز به بعد از موسيقي‌درماني براي بهبود بسياري از
اختلالات ذهني و وسواس‌هاي روحي – رواني كه منشأ عصبي دارند استفاده شد. موسيقي
مي‌تواند در قالب «درس‌هاي موسيقي» تأثير بيشتري بر مغز داشته باشد. محققان با
مقايسه كودكان شش‌ساله‌اي كه آموزش موسيقي مي‌بينند با ديگر كودكان متوجه شدند
ضريب هوشي اين كودكان دو تا سه امتياز بيشتر از كودكان ديگر است.
كمتر از نيم ساعت در روز براي انجام اين عمل كافي است. استوار و صاف بنشينيد.
چشمان خود را ببنديد و به آنچه در آن لحظه احساس و دريافت مي‌كنيد، تمركز كنيد
مثلاً صداي تنفس يا جيك‌‌جيك صبحگاهي گنجشكان. افكار منفي را از ذهن خود دور
كنيد و با تمركز انرژي كافي براي مثبت‌انديشي را به ذهن خود بفرستيد.
****
منبع : مقاله " توصيه‌ها و تمرينات
ساده متخصصان براي بهبود عملكرد مغز
" تهیه کننده :
رويا عابدي-روزنامه ايران 30 آبان 1388
|
