آیا تا کنون متوجه تفاوتهای دو فرزند
یک خانواده شده اید؟ یک کودک ممکن است بسیار بشاش، محتاط و اجتماعی باشد، در
حالی که فرزند دیگر بسیار بد خو، جسور و لجباز است.
کاملا مشخص است که تفاوتهای رفتاری همیشه اکتسابی نیستند. هر کودک با خلق و
خوی منحصر به فردی پا به دنیا گذاشته است. بنابر این مهم است که استراتژیهای
انضباطی خود را با توجه به نیازهای فردی کودک تغییر دهید.
اعمالی که باعث شکل گیری خلق و خو میشوند
خلق و خو کمی با شخصیت متفاوت است. شخصیت کودک شامل چیزهایی مانند هوش هیجانی
و تواناییهای میشود. ویژگیها و صفات به شیوه تربیتی باز میگردد. محققان
دریافته اند خلق و خوی هر کودک ویژگیهای متفاوتی دارد که عبارتند از:
• میزان فعالیت – آیا فرزندتان نسبت به سایر کودکان بسیار فعال است، نسبتا فعال
یا غیر فعال است؟
• نظم و قاعده – آیا به نظر میرسد که فرزندتان تمایل طبیعی به پیروی از یک
روال را داشته باشد؟ آیا تمایل دارد هر روز در یک ساعت مشخص غذا بخورد یا
بخوابد؟
• رویکرد – آیا کودک شما از انجام کارهای جدید و ملاقات افراد لذت میبرد؟ یا
ترجیح میدهد که از آنها دوری کند؟
• سازگاری – آیا کودک به سرعت کنترل تغییرات را به دست میگیرد؟ در صورتی که
برنامه او تغییر کند، آیا سریعا انطباق میگیرد یا ناراحت میشود؟
• شدت واکنش – چه مقدار واکنشهای عاطفی در مواجهه با شرایط مثبت و منفی از خود
نشان میدهد؟
• آستانه پاسخ – فرزندتان چگونه واکنشی نسبت به طعم، بافت، بو و صدا نشان
میدهد؟
• تمرکز – آیا او میتواند بر روی یک کار تمرکز کند یا به راحتی با یک صدا و
فعالیت در اطراف غافلگیر میشود؟
• توجه و پایداری – آیا فرزندتان قادر به انجام و تکمیل کاری است یا تمایل دارد
قبل از اینکه کاملش کند، دست از کار بکشد؟
• اخلاق – به طور کلی آیا به نظر میرسد فرزندتان خلق و خوی نسبتا خوبی دارد و
یا تغییر رفتارهای او وابسته به محیط اطرافش است؟
طبقه بندی خلق و خو
بر اساس ویژگیها، محققان به لحاظ خلق و خو کودکان را به سه دسته تقسیم
میکنند. با این حال، آنها به این مسئله نیز اشاره دارند که حدود ۳۵ درصد از
کودکان به هیچ یک از این سه دسته تعلق نمیگیرند، بلکه به نظر میرسد ترکیبی از
هر سه دسته محسوب میشوند.
۱ – انعطاف پذیر (۴۰ درصد) – کودکانی که "اجتماعی" هستند به این بخش تعلق
میگیرند و دارای پایدارترین حالات و نگاه مثبت به زندگی هستند. آنها در
برابر تغییراتی که در روال روزمره شان اتفاق میافتد نسبتا انعطاف پذیرتر در
مقایسه با دیگر کودکان عمل میکنند. در حقیقت عکس العمل قابل پیش بینی دارند.
۲ – فعال و سر سخت (۱۰ درصد) – کودکان فعال و با اراده اغلب "خجالتی" هستند.
عکس العملهای آنان خیلی قابل پیش بینی نیستند. در حقیقت تغییرات در روال معمول
را دوست ندارند و ممکن است از ملاقات با افراد جدید ترس داشته باشند. به
صداهای بلند و برخی تفاوتها بسیار حساس هستند. همچنین واکنشهای متفاوتی در
مقابل چیزهای که دوست ندارند از خود نشان میدهند.
۳ – آرام، گرم و صمیمی (۱۵ درصد) – کودکانی که خیلی فعال نیستند، میتوانند
"ایرادگیر" باشند و در اکثر مواقع از موقعیتها و افراد جدید ترس دارند. آنها
پس از طی زمان زیادی که صرف مشاهده و یادگیری کردند و وضعیت را به خوبی درک
کردند، به آرامی خود را وارد شرایط جدید میکنند و آرام آرام گرمتر و صمیمیتر
میشوند.
مهم است که خلق و خوی فرزندتان را با استراتژیهای انضباطی خود مقایسه کنید. به
عنوان مثال، تحسین و ستایش کودکی که متعلق به گروه سوم است میتواند بسیار موثر
باشد، زیرا ممکن است او را به انجام فعالیتهای جدید ترغیب کند. کودکانی که
آرام آرام گرم و صمیمی میشوند به سیستم ارائه پاداش و انگیزه بیشتر نیاز
دارند.
یک کودک فعال و سر سخت با نادیده گرفتن و سلب امتیازاتی میتواند موثرتر عمل
کند. همچنین برخی ابزارهای تشویقی برای رفتارهای خوب و ترغیب کودکان سرسخت
مفید است.
****
|