|
آیا دوران سلطه تلویزیون بر
جوامع به پایان می‌رسد؟ از زمان پیدایش تلویزیون تا امروز، این رسانه کانون
توجه همه مخاطبان بوده است. جعبه جادویی از زمانی که توسعه پیدا کرد و در دسترس
همگان قرار گرفت، همه رسانه‌های رقیبش از جمله سینما و کتاب را با کاهش تعداد
مخاطبان روبه‌رو کرد. تلویزیون‌های ماهواره‌ای توانستند مخاطبان وفادار،
تاثیرپذیر و بسیار انبوه ایجاد کنند و سلطه این رسانه جادویی را بر جوامع بیشتر
و بیشتر کنند. همین موضوع باعث شد تا سیاست‌گذاران کشورها توجهی ویژه به
تلویزیون به‌عنوان یک رسانه فراگیر، دردسترس، ارزان و همیشگی داشته باشند و
تلویزیون به کانون توجه غول‌های رسانه‌ای جهان و بسیاری از دولت‌ها قرار بگیرد.
از بعد از جنگ جهانی دوم تا پایان قرن بیستم، تلویزیون سردمدار رسانه‌های جهان
و ابزار دست غول‌های رسانه‌ای و دولت‌ها برای مدیریت افکار عمومی بوده است؛ اما
پایه‌های این سلطه با یک اتفاق بزرگ متزلزل شد.
پیدایش و توسعه استفاده از اینترنت و به دنبال آن شکل گیری فضای مجازی تعاملات
اجتماعی، در کمترین زمان ممکن توانست بازی را برگرداند و باعث افول مخاطبان
تلویزیون شود. تکنولوژی‌های روزآمد و به‌ویژه گسترش استفاده از تلفن‌های همراه
هوشمند، جادوی تلویزیون را در نظر کاربران شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی کمرنگ
کرد و به مرور مخاطبان تلویزیون به کاربران اینترنت تبدیل شدند. بررسی آمارها
نشان می‌دهد که در کشورهای توسعه‌یافته و درحال توسعه که زیرساخت‌های اینترنت
شکل‌گرفته، گرایش مردم به استفاده از تلویزیون کاهش چشمگیری را تجربه کرده است.
این در حالی است که هر روز به تعداد کاربران فضای مجازی اضافه می‌شود. این
اتفاق خریداران امتیاز پخش تلویزیونی را با نگرانی‌های عمیقی مواجه کرده است.
استیو برک، مدیر شبکه «NBCیونیورسال» که حق پخش رقابت‌های المپیک در آمریکا را
تا سال 2032 با هزینه 12 میلیارد دلاری خریداری کرده است پیش از آغاز المپیک
ریو از کابوس کاهش 20 درصدی مخاطبان تلویزیون این رویداد ورزشی خبر داده بود؛
جالب آنکه در رده سنی 18 تا 49 سال میزان کاهش مخاطبان تلویزیونی این رویداد
ورزشی، 25 درصد بود. اما از طرف دیگر میزان مخاطبان دیجیتالی المپیک ریو افزایش
قابل ملاحظه‌ای داشت و در اولین هفته این رویداد ورزشی کاربران اینترنت 86/ 1
میلیارد دقیقه از پوشش المپیک توسط شبکه NBC را دانلود و تماشا کردند که رکود
المپیک لندن و المپیک زمستانی سوچی را شکست.شبکه NBC در یک کنفرانس خبری مدعی
شد که تنها در یک روز 155 میلیون دقیقه از پوشش خبری این شبکه در فضای مجازی
بارگذاری و دانلود شده که در مقایسه با آمار بهترین مدت مشابه در المپیک لندن،
263 درصد رشد داشته است.
در ایران نیز مصرف تلویزیون در یک روند آرام رو به کاهش است. با توجه به آمار
اعلام‌شده از سوی صدا و سیما، در چند سال اخیر مخاطبان صداوسیما کاهش قابل
توجهی داشته‌اند. شبکه یک سیما در سطح ملی بیشترین میزان بیننده را در سال 88
(78 درصد) و کمترین مخاطب را در سال 92 (6/ 58 درصد) تجربه کرده است. شبکه دو
سیما نیز در طول سال‌های 88 تا 93 با کاهش مخاطبان خود روبه رو بوده است؛ به
طوری که در طول این سال‌ها میزان بینندگان به مرور تا 1/ 19 درصد کاهش را نشان
می‌دهد. این تحقیق برگرفته از نظرسنجی‌های مرکز پژوهش و سنجش افکار رسانه ملی
است که طی سال‌های 88 تا 94 انجام شده و در آن از جامعه آماری افراد بالای 11
سال نمونه‌گیری شده است.با مبنا قرار دادن آمارهای اعلامی از سوی صداوسیما نیز
می‌توان دریافت که مخاطبان تلویزیون در ایران نیز روندی کاهشی را تجربه
می‌کنند. نمودار حاضر شیب این کاهش را نشان می‌دهد.
میانگین کاهش مصرف
تلویزیون در جهان
همان‌طور که گفته شد در سال‌های اخیر استقبال از تلویزیون روندی کاهشی داشته
است. طبق آمارهای اعلامی از سوی موسسه پژوهشی زنیت، مصرف اینترنت در 10سال
گذشته گسترش یافته و توانسته است از مصرف تلویزیون پیشی بگیرد. طبق آمار اعلامی
این موسسه در سال 2009 پاسخ‌دهندگان به نظر‌سنجی این موسسه روزانه 188 دقیقه از
وقت خود را به تلویزیون اختصاص داده‌اند و تنها 48دقیقه پای اینترنت بوده‌اند.
این در حالی است که با توجه به تغییر تکنولوژی، این آمار در سال 2017 دچار
تغییرهای بسیاری شده و با توجه به روند تغییرها در سال 2017 کاربران هر روز بیش
از 157 دقیقه از وقت خود را پای اینترنت می‌گذرانند و 164 دقیقه از وقتشان را
به تلویزیون اختصاص می‌دهند.در نمودار هم می‌توان اطلاعات کامل‌تری از نتایج
پژوهش موسسه ZENITH به دست آورد.
****
منبع : مقاله " پایان
سلطه تلویزیون؟
"برگرفته از دنیای اقتصاد
|
