الگوی ذهنی فردی

www.Fekreno.org

یکی از مهم ترین چالش های تفکر موثر، الگوهای ذهنی موجود ما بوده که عمدتاً ناپنهان هستند. الگوی ذهنی، "روش ریشه یافته تفکر است" (پیتر سنگه، 1990) 1 یا "ترکیب به پیوسته و معول واژه ها و ارتباطات که (هنگامی که استفاده می کنیم) برای توصیف واقعیت و یا شکل دهی فرضیات است" (لونرگان، 1972)2 . ما تمایل داریم که الگوی ذهنی خود را واقعیت بپنداریم (مارتین، 2007)3 .

الگوی ذهنی فردي (Personal mental models) باعث می شود که تنها چیزهایی را ببینیم که در همراستایی قصدهای ماست، یا داده را در جهتی تفسیر کنیم که در تطبیق با فهم قبلی ماست.

یک مثال واضح از این تمایل، ماجرای فراگیر شدن وبا در لندن در سال 1854 است. جان اسنو برای فهم این بیماری با الگوی ذهنی رایج به مبارزه برخواست. توضیح علمی رایج در آن زمان این بود که بیماری وبا از طریق بازدم منتقل می شود در نتیجه وبا یک بیماری هوازی است. مشاهداتی که این بیماری در میان کسانی که در شرایط بدی زندگی می کردند، دلیل این مدعا بود. بر این اساس این نگرش تاکید بر بهبود کیفیت هوا و چرخش هوا بود.

جان اسنو، فرضیه ای را مطرح کرد که وبا آب زی است. در خلال اپیدمی سال 1984، او به آهستگی و زحمت، آب های مناطق مختلف را آزمایش کرده، با بیماران مصاحبه کرد، همچنین محل و زمانی که مردم بیمار شده بودند را در نقشه ای ترسیم کرد. این داده ها، فرضیه او را تقویت کرد و منجر به آن شد که مطمئن شود که وبا، آب زی است.

یکی از پمپ های آب، بیشترین عامل فراگیری وبا بود. از این رو او آن پمپ را عوض کرده و دسترسی به آب را ممنوع کرد. شمار مبتلایان به وبا به سرعت کاهش یافت. اما اسنو قانع نشد که این اثبات تئوری اش است زیرا ممکن است که وبا در پایان دوره فراگیری اش بوده و کاهش آن به علت بستن آن پمپ نباشد. بنابراین مانند یک کارآگاه، شروع به ارزیابی قضاوتش کرد.

مقامات پذیرفتند که فردی در یک منطقه دورافتاده، از آبی که ظن منشاء بیماری بر آن بود، بیاشامد و تا بررسی شود که آیا به بیماری دچار می شود یا نه. هنگامی که نوشنده آب پس از نوشیدن آن آب به بیماری دچار شد، مشخص گردید که تئوری اسنو، صحیح بوده است. اما شورای وبا که در کنار گذاشتن الگوی ذهنی خود مقاومت می کردند، چنین دلیل آوردند که هوا به قدری آلوده است که آب را هم مبتلا کرده است.

علاوه بر الگوی ذهنی، حوزه تخصصی ما نیز گاهی باعث بسته شدن ذهن می شود. مثلاً مدیران مالی به داده های مالی توجه بیشتری دارند تا آمار تولید یا چرخه تامین، در صورتی که مدیر منابع انسانی به اطلاعات مربوط به افراد، عملکرد و فرهنگ توجه دارد. این موضوع به ما کمک می کند که چرا افراد متخصص در انجام کارهای مدیر عاملی دچار مشکل هستند زیرا آنها اطلاعات مربوط به تخصص خود را مد نظر قرار می دهند.

یک مدیر مسئول که از موضوع الگوهای ذهنی آگاهی داشته باشد با دعوت از افراد با تخصص های گوناگون در تیم های کاری، منجر به آن می شود که افراد بهتر با یکدیگر همکاری کرده و به ایده های بهتری برای حل مسائلشان برسند. چنین فرایندی منجر به فهم بهتر طیف های متنوع داده ها شده و ارزیابی ها و تصمیم گیری ها را تقویت می کند که این موضوع زمینه را برای تحقق سازمان متفکر، فراهم می نماید.


مترجم: حميدرضا همتي

منبع

  http://confideregroup.com/wordpress/wp-content/uploads/2010/05/201104-JMD-The-Thinking-Organisation.pdf
 

زير نويس

1- Senge, P (1990), The Fifth Discipline, The art and practice of the learning organization, Doubleday New York, 2006 ed, p 4-6
2- Lonergan, B (1972), Method in Theology, The Seabury Press, pp 4-24, 1979
3- Martin, R (2007), The Opposable Mind, Harvard Business School Press, Boston, p20-29, 136ff

 

****

در صورتی که علاقمند هستید خبرهای  آموزشی از طریق پیامک برای شما ارسال شود

شماره تلفن همراه خود را در خبرنامه پیامکی ثبت فرمایید

         جستجو در سايت فکر نو

بازگشت به صفحه اصلی