|
می‌دانیم که امید به زندگی زنان در اغلب جوامع بالاتر از مردان است؛ اما تحقیق
تازه‌ای نشان می‌دهد شرایط محیطی پرتنش و پراسترس می‌تواند تغییرات ژنی را در
سلول‌های مغزی زنان تسریع کرده و به پیری زودرس مغز منجر شود....
می‌دانیم که امید به زندگی زنان در اغلب جوامع بالاتر از مردان است؛ اما تحقیق
تازه‌ای نشان می‌دهد شرایط محیطی پرتنش و پراسترس می‌تواند تغییرات ژنی را در
سلول‌های مغزی زنان تسریع کرده و به پیری زودرس مغز منجر شود.
علیرغم این که امید به زندگی در زنان بیشتر از مردان است، به نظر می‌رسد مغز
زنان با روند سریع‌تری نسبت به مردان پیر می‌شود. علت اصلی این روند مخرب
می‌تواند زندگی پرتنش‌تر زنان باشد.
زمانی که انسان‌ها پا به سن می‌گذارند، فعالیت بخشی از ژن‌ها افزایش پیدا کرده
و در مقابل عده‌ای دیگر کندتر عمل خواهند کرد.
مهمت سومل، زیست‌شناس محاسباتی دانشگاه کالیفرنیا در برکلی و همکارانش با
مقایسه مغز 55 مرد و زن داوطلب که سنین مختلفی داشتند، به نتایج غیرمنتظره ای
دست پیدا کردند.
آن ها دریافتند الگوی تغییرات ژنی ناشی از افزایش سن که شامل فعال و غیرفعال
شدن ژن‌های متفاوت است، در زنان سریع‌تر از مردان دارد شکل می‌گیرد. این
تغییرات مخصوصا در قشر پیش‌پیشانی زنان کاملا آشکار بود.
سومل که این مطالعه را در مۆسسه علوم‌زیستی شانگ های در چین آغاز کرده،
می‌گوید: "این دقیقا برعکس چیزی بود که انتظار داشتیم. اغلب زنان طول عمر
طولانی‌تری دارند و به همین دلیل انتظار داشتیم روند پیر شدن اندام ها در آن
ها کندتر از این باشد. به نظر می‌رسد روند پیر شدن اندام‌های گوناگون در بدن با
یکدیگر متفاوت است."
سومل و همکارانش بیشتر از 13هزار ژن را در چهار ناحیه مغزی متفاوت بررسی کردند.
آن ها در یک ناحیه مغزی، 667 ژن پیدا کردند که با افزایش سن فرد دچار تغییر در
فعالیت می‌شدند. نزدیک به 98 درصد این ژن‌ها در زنان روند سریع‌تری را برای
تغییر طی می‌کردند.
ارتباط میان تغییر عملکرد تعدادی از این ژن‌ها با کاهش ادراک عمومی فرد و ظهور
بیماری‌هایی که به زوال عقل می‌انجامند، اثبات شده است.
فعالیت بدنی باعث تولید عوامل غذایی مورد نیاز برای عملکردهای مغز، گردش خون و
همچنین شستشوی مغز می شود
تحقیقات نشان می‌دهد این نتایج در کل جمعیت زنان صدق نمی‌کند و در حقیقت تنها
نیمی از آن ها با چنین روند پرشتابی در تغییرات مغزی روبرو هستند. محققان
می‌گویند این موضوع نشان می‌دهد این تفاوت بیشتر از اینکه ناشی از عامل
بیولوژیکی باشد، محیطی است.
سومل می‌گوید: "فشار روانی می‌تواند این روند را در زنان تسریع کند. مطالعاتی
که روی میمون‌ها انجام داده‌ایم، نشان می‌دهد استرس می‌تواند روند پیری را در
سلول‌های مغزی میمون‌های ماده تسریع کند."
سیندی شانون از مرکز عصب‌شناسی استرالیا می‌گوید: "نتایج جالب‌توجه هستند؛ اما
نمی‌توانیم بگوییم استرس تنها عامل تسریع روند پیری مغز در زنان است. شاید
عوامل التهابی نیز سهمی در این میان داشته باشند."
سومل تصمیم دارد در مرحله آتی روی اثر فشار روانی بر جوندگان تحقیق کند. او
علاوه بر این می‌خواهد روی ارتباط میان شدت استرس و میزان وجود بیماری‌های ناشی
از تخریب سلول‌های مغزی در جوامع گوناگون که زنان نقش‌های متفاوتی را در آن ها
ایفا می‌کنند، کار کند.
او امیدوار است نتایج این تحقیقات بتواند به ایجاد شیوه‌هایی برای حفظ بهتر
سلامت جسمی و روانی زنان منجر شود.
3 توصیه برای پیشگیری از پیر شدن مغز
همان طور که پیشگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری ها پیشرفت قابل توجهی داشته
است، آیا پیشگیری از پیری مغز هم امکان پذیر است؟ برای جلوگیری از پیر شدن مغز
چه می‌توان کرد؟
آزمایش های متعددی برای تشخیص برخی از بیماری ها مانند برخی سرطان ها (مثل
سینه، پروستات، روده بزرگ، پوست) یا درمان آن ها (مثل بیماری های قلبی عروقی)
وجود دارد، ضمناً می‌بایست از مغزمان در مقابل پیری محافظت کنیم و اجازه ندهیم
که خیلی سریع پیر شود. این یک واقعیت است که امروزه، می‌توانیم جلوی پیر شدن
مغزمان را به شیوه ای ساده و طبیعی بگیریم.
همان طور که پرفسور ژان ماریانی، متخصص اعصاب، می‌گوید، اولین اقدام در این
مسیر انجام یک فعالیت جسمی به طور منظم است.
1) برای پیشگیری از پیر شدن مغز، یک فعالیت منظم جسمی انجام دهید.
انجام تمرینات سنگین ورزشی، بی فایده است. فعالیت ورزشی می‌تواند متعادل باشد،
ولی مهم ترین چیز در این میان، منظم انجام دادن این فعالیت است. به همین دلیل
است که گفته می‌شود، 30 دقیقه پیاده روی در هر روز، بسیار خوب است.
اما ورزش چگونه می‌تواند مانع از پیر شدن مغز شود؟ فعالیت عضلانی، تولید عوامل
غذایی مورد نیاز برای عملکردهای مغز را تحریک می‌کند. فعالیت جسمی باعث گردش
خون و همچنین شستشوی مغز (مانند همه اعضا) هم می‌گردد، و این همان فرآیندی است
که برای تغذیه سلول های عصبی ضروری است.
با این که مغز تنها 2 درصد از وزن بدن را به خود اختصاص داده است، اما 20 درصد
از انرژی بدن را مصرف می‌کند
2- مغزتان را به درستی تغذیه کنید.
کمیت و کیفیت مواد مغذی که توسط جریان خون به مغز می‌رسند، بستگی به تغذیه شما
دارند. حال نیازهای تغذیه ای مغز چیست؟
مغز نیاز به چربی دارد، البته نوع آن مهم است. چربی ها باید از نوع امگا 3 (مثل
دو بار ماهی در هفته، روغن گلزا) باشند.
ضمناً مغز به مقدار زیادی انرژی هم نیاز دارد. با این که مغز تنها 2 درصد از
وزن بدن را به خود اختصاص داده است، اما 20 درصد از انرژی بدن را مصرف می‌کند.
بنابراین، باید از قندها به شکل نان، ماکارونی و... استفاده کرد.
و در نهایت، مغز نیاز به اکسیژن دارد، این اکسیژن رسانی توسط جریان خون و گلبول
های قرمز تأمین می‌گردد.
گلبول های قرمز نیاز به آهن دارند. آهن را می‌توان در گوشت ها و ماهی ها یافت.
به خاطر داشته باشید که مصرف الکل برای مغز زیان آور است. در دراز مدت، الکل
سلول های عصبی را از بین می‌برد.
3- مغزتان را به کار بیندازید.
همان طور که لازم است ماهیچه های ما به طور منظم به کار گرفته شوند، مغزمان هم
باید بدون توقف کار کند تا پویا و قوی بماند. در این زمینه، همه فعالیت های
ذهنی خوب هستند و هر چه این فعالیت ها تنوع بیشتری داشته باشند، نتیجه بهتر
خواهد بود.
بنابراین برای پیشگیری از پیر شدن مغز، شما باید فعالیت های فکری، اجتماعی و
حتی دستی داشته باشید، این فعالیت ها باید بسیار متنوع، متعدد و منظم باشند:
هر روز جدول حل کنید، مطالعه نمایید، ذهن خود را پرورش دهید، یاد بگیرید، برای
دیگران روایت کنید، بحث کنید، به گردش بروید، سعی کنید از همه چیز سر در
بیاورید، به دیگران آموزش دهید و... .
برای علاقه مند شدن به چیزهای تازه و شرکت در فعالیت های جدید سن خاصی وجود
ندارد.
****
|
