|
گفتیم که تفکر خلاق راهی است میانبر به سوی
نوآوری و شکوفایی. برخی فاکتورهای تعیین‌کننده برای دستیابی به تفکر خلاق و جود
دارند که می‌توان از آنها به عنوان ابزارهای نوآوری یاد کرد. شناخت و به
کارگیری این ابزارها در مسیر تولید نوآوری و ایجاد بستری برای شکوفایی یکی از
گامهای اساسی محسوب می شود. در ادامه و به شکل فهرست وار از دیدگاههای مختلف به
برخی از این ابزارها اشاره می کنیم. از نظر برخی متخصصان این ابزارها عبارتند
از:
۱) اراده
۲) اعتماد به نفس
۳) کمیت
۴) شبیه‌سازی
۵) استمداد از دیگران
۶) مجاورت/ تشابه/ تباین
۷) تغییر دادن
۸) فعالیتهای جنبی و . . . این عوامل راه‌کارهایی برای آموزش نوآوری و تفکر
خلاق ارائه می‌دهند.
گیلفورد، دانشمند آمریکایی با استفاده از روش های پیشرفتة آماری و کامپیوتر
دریافت که قوای فکری انسان را می‌توان به ۱۵۰ عامل مجزا تقسیم کرد، که هر
یک از این عوامل به تنهایی قابل اندازه گیری است. به نظر او برخی از این
ویژگی ها به طور مستقیم در ظهور خلاقیت اثر گذارند، از جمله:
۱) روان بودن جریان فکر
۲) انعطاف پذیری قوای فکری
۳) اصالت اندیشه
۴) قدرت تصمیم گیری
اسبورن، مطرح کنندة روش یورش فکری، عوامل مؤثر بر بروز خلاقیت را چنین بر
شمرده است:
۱) عادات پیشین مانع حل مسائل‌اند
۲) دلسرد کردن خود، یک عامل بازدارنده است
۳) کم‌رویی مانع خلق ایده‌هاست
۴) تشویق، ایده‌یابی را پرورش می‌دهد
۵) نزدیکان، بهترین مشوق هستند
۶) کوشش، یک عامل بسیار مهم در تجلی خلاقیت است.
قبلا اشاره کردیم که فرآیند خلاقیت معمولا از چهار بخش عمده تشکیل می شود:
▪ آماده سازی و تدارک: جایی که بیشتر کار انجام شده است.
▪ تفکر و فعالیت مغزی: جاییکه مسئله را با ضمیر ناخودآگاه خود حل می کنید.
▪ واقعی سازی: که در آن ایده یا ایده ها به سمت شما می آیند.
▪ بکاربستن: که در آن ایده خود را در محیط خارج بکار می بندید.
از آن جهت که جمع آوری اطلاعات و نیز پرسیدن سوالات مناسب در مرحله اول انجام
می شود لذا در این بین آماده سازی و تدارک مهمترین قسمت می باشد. موفقیت شما در
زندگی با توجه به کمیت ایده هایی که می دهید تعیین می شود و کیفیت در مرحله دوم
قرار دارد. زیرا اگر تعداد ایده های شما زیاد باشد، حداقل یک یا چند ایده شما
را به موفقیت خواهند رساند. برای ساختن ماهیچه های خلاقیت خود باید با پرسش های
متمرکز شده شروع کنید. ما می خواهیم چه کاری بکنیم؟ چگونه می توانیم انجام
دهیم؟ فرضیات چیست؟ اگر فرضیاتمان اشتباه باشد چه می شود؟
همه بهبود ها با پرسش هایی در مورد شرایط فعلی آغاز می شود. پرسیدن سوالهای
متمرکز شده هنر اصلی فرد خلاق است.
قدم بعدی آن است که اشتیاق کافی برای مواجه با پاسخ های گوناگون را داشته
باشید.
راه دیگر برای پرورش عضلات خلاقیت شما آن است که آن چیزی را که می خواهید به
عنوان هدف خود مشخص کنید. در این حال شما برای رسیدن به هدف خود ایده های
مختلفی را تولید می کنید. توصیه حضرت علی (ع) در این مورد جالب توجه است. ایشان
می فرمایند: « بخاطر بسپار! اگر ندانی به کجا می‌روی ، مطمئن باش ، به هیچ جایی
نخواهی رسید.»
راه سوم برای پرورش عضلات خلاقیت شما بیان مشکلات است. " سه مشکل بزرگ که هم
اکنون با آن روبرو هستم چیست؟" در کمتر از ۳۰ ثانیه جوابی برای این سوال
بنویسید. وقتی شما در کمتر از ۳۰ ثانیه به این سوال پاسخ می دهید، ضمیر نا
خودآگاه شما مشکلات تصادفی شما را بر اساس اهمیت رتبه بندی کرده و سه مشکل
مهمتر را بصورت انتخاب می کند. بعد از تعیین این سه مشکل از خود بپرسید "
بدترین نتیجه ممکن حاصل از این مشکل چه چیز می تواند باشد؟" سپس از خود بپرسید
" هم اکنون برای کاهش دادن اثر این مشکل چه کاری می توانم انجام دهم؟"
بنابراین یک عامل کلیدی برای موفقیت شفافیت
است. تفکر مبهم منجر به پاسخهای مبهم میشود و تنها تفکر شفاف منجر به پاسخ های
شفاف می شود.
عامل کلیدی دوم تمرکز است. همه چیز را کنار بگذارید و تنها بر روی مسئله ای که
مد نظر است تمرکز و فکر کنید.
عامل سوم فکر باز است. اغلب افراد برای رسیدن از مسئله ای به مسئله دیگر اغلب
یک راه ثابت را می پیمایند. افراد خلاق سعی می کنند در این مسیر بسیار منعطف
باشند. اغلب افراد فکر می کنند تنها یک راه برای رسیدن به یک نتیجه وجود دارد
ولی افراد خلاق سعی می کنند راه حلهای مختلف را امتحان کنند.
بین شما و هدفتان مشکلات زیادی است که باید حل شود. معمولا برای سنجیدن سرعت حل
مسئله می توان نقاط کنترلی را تعیین کرد و با رسیدن به هر یک از این نقاط و حل
هر مشکل سرعت رسیدن به هدف را ارزیابی کرد.
همیشه به یاد داشته باشید شما یک نابغه هستید و با پتانسیل خلاقیت استثنایی
متولد شده اید. ولی قابلیت خلاقیت پنهان است که همانند عضلات با استفاده کردن
رشد می کنند.
کارهای کمی است که شما می توانید انجام دهید و اثر مثبت زیادی در زندگیتان
داشته باشید. و شما می توانید اگر فکر کنید که می توانید. پس
« بزرگ فکر کن، کوچک عمل کن، همین حالا شروع کن.»
****
منبع : مقاله "
" گردآوری و تدوین : سارا یوسف پور – دبیر انجمن حرفه ای متفکران و
محققان-برگرفته از سایت http://www.vista.ir
|
