اگر يک تلفن همراه داريد
و يا يکی از آنها در دسترس شماست، برای چند لحظه، اين کتاب را زمين گذاشته
و اين تلفن همراه را در دست بگيريد، من هم که مشغول نوشتن اين کتاب هستم،
نوشتن را متوقف کرده و تلفن همراهم را در دست می گيرم. حالا به نام سازنده
آن که روی تلفن چاپ شده است نگاه کنيد. اگر تلفن شما هم مثل مال من و مثل
تقريبا" يک سوم از دارندگان تلفن همراه در دنيا باشد، پس نامی که روی تلفن
همراه شما است، نوکيا است.
در حالی که اين را می
دانيد که نوکيا بزرگترين سازنده تلفن های همراه در دنياست، احتمالا" هرگز
حدس نخواهيد زد که اين شرکت چگونه کارش را شروع کرد. اين شرکت بيش از يک
قرن پيش توسط فردريک ايدستام ( Fredrik
Idestam ) تاسيس شد. در اواسط دهه 1860 که شکوفايی صنعت
الوار و چوب در فنلاوند شروع شده، ايدستام يک کارخانه کوچک خمير کاغذ در
کنار رودخانه اماکوسکی (
Emakoski River )ک ساخت و شروع به توليد
کاغذ کرد. ( حدس می زنم پيش خودتان گفتيد که اين شرکت که هميشه در کار
مخابرات بوده است ) .
چند سال اول پس از تاسيس،
شرکت او به ويژه در فنلاند با مشکلاتی مواجه بود. اما زمانی که ايدستام
نشان برنز نمايشگاه جهانی پاريس را در سال 1867 به خاطر توليد خمير بر پايه
چوب دريافت کرد، فروش شرکت نوکيا اوج گرفت و چندی نگذشت که وضعيت شرکت
تثبيت شده و نه تنها در کشور اصلی يعنی فنلاند موفق بود بلکه به بازارهای
دانمارک، روسيه، آلمان، انگلستان و فرانسه نيز راه يافت. طولی نکشيد که دو
خط توليد ديگر کاغذ هم به تجهيزاتش افزوده شد.
نوکيا در اواخر دهه 1890
به دنبال تنوع محصولات بود. شرکت يک نيروگاه برق آبی را در نزديکی
کارخانه اول ساخت و کارخانجات لاستيک فنلاند را بعنوان مشتری به خودش جذب
کرد. بعد از چند سال، کارخانه لاستيک، عمليات خودش را به نزديکی نيروگاه
نوکيا انتقال داد. سرانجام اين دو شرکت با هم شريک شدند.
وضع هر دو شرکت در طول و
در بعد از جنگ جهانی اول خوب بود. آنها در سال 1922 سهام عمده کارخانجات
کابل فنلاند را خريدند و وضعشان بهتر هم شد. آنها به فروش محصولات توليدی
خود از جنگل داری و لاستيک ادامه دادند اما رشد شرکت در چهل سال بعد از
فروش محصولات کارخانجات کابل سازی بدست آمد. محصولاتی مثل: کابل های فشار
قوی، خطوط و تجهيزات تلفن در دهه 1960، اين شرکت چهاربخش عمده داشت: جنگل
داری، لاستيک، کابل و الکترونيک .
نوکيا در دو دهه بعدی،
اوضاع مناسبی نداشت. اين شرکت صدساله تبديل به يک غول تجاری شده بود که ضرر
می داد. مديران ارشد شرکت نوکيا می دانستند وضعيت شرکت بايد بهتر شود.
راه حل مشکلات نوکيا از
يک منبع دوراز انتظار بروز کرد. در سال 1990 از يک مدير اجرايی جوان که مدت
پنج سال بود که برای شرکت نوکيا کار کرده بود، خواسته شد تا مسئوليت قسمت
تلفن همراه اين شرکت که ضرر می داد را پذيرفته و آن را متحول کند. نام او
جورما اوليلا ( Jorma Ollila
) بود و سابقه او در زمينه بانکداری و امورمالی بود. او
آنچنان در کار خودش موفق شد که در سال 1992 بعنوان رئيس و مدير عامل شرکت
نوکيا منصوب شد.
چالش بعدی اوليلا اين بود
که بقيه شرکت نوکيا را متحول کند. راهبرد او از دو بخش تشکيل می شد. اول
اينکه، مصمم بود که روی تلاش های سازمان در زمينه ای که بيشترين پتانسيل را
داشت تمرکز کند، يعنی فن آوری مخابرات، يعنی اينکه شرکت را از دست
ديگر بخش های تجاری که داشت از جمله بخشی که در هنگام تاسيس اوليه آن با
آنها شروع کرده بود. يعنی لاستيک و کاغذ، خلاص کند. دوم اينکه، اوليلا می
خواست آدم ها را جايگزين درختان کند، يعنی اينکه اين شرکت می دانست که
ارزشش در منابع انسانی نهفته است نه در منابع طبيعی، اين مطلب برای شرکتی
که زمينه کسب و کار آن فن آوری است، از اهميت خاصی برخوردار بود. اوليلای
می گويد: " امروزه، چالش اصلی شرکت های فن آوری اين است که چطور خودشان را
نوسازی کند. چرخه های فن آوری کوتاهتر هستند. بايد روی مواردی که باعث قطع
فرآيند کاری می شوند کار کنيم و آنها را در جهت مطلوب خودمان تغيير دهيم. "
اوليلا شخصا" ارزش نوسازی
خودش را می داند. او سه مدرک کارشناسی ارشد علوم سياسی، اقتصاد و مهندسی
کسب کرده است. هدف شخصی خودش را اصلاح و بهبود خود قرار داده و اين هدف را
به شرکت نيز سرايت داده. " راه نوکيا " بر چهار پايه استوار می شود:
رضايت
مشتری، احترام به افراد، موفقيت و آموزش مداوم.
اوليلا می گويد: " آموزش
مداوم يعنی اينکه در شرکت نوکيا، همه خودشان را توسعه داده و راه هايی را
می يابند که بتوانند عملکرد خود را بهبود دهند. آنچه که در مورد فرد درست
است دقيقا" برای شرکت هم به عنوان يک کل، درست است ". به منظور اصلاح کردن
يک تيم- حتی تيمی مثل شرکت نوکيا با بيش از شصت هزار نفر- يک يک افراد آن
تيم را اصلاح کنيد.
آن راهبرد درست از آب
درآمده است. اوليلا يک غول تجاری ضررده را به يک شرکت ارتباطات راه دور
جهانی به ارزش 20 ميليارد دلار تبديل کرده است و نوکيا همچنان به پيشرو
بودن در عرصه فروش ادامه می دهد. اين شرکت از سال 1992، پانزده اختراع و
ابداع جديد را به بازار معرفی کرده است. اگر تلفن همراه شما ظاهری با رنگ
خاص و يا علامت خاصی دارد، و يا شما را قادر می سازد که صدای زنگ آن را
با صدايی زيبا تنظيم کنيد و يا دارای سيستم ارسال و دريافت پيام کوتاه می
باشد، می توانيد از نوکيا تشکر کنيد. نوکيا تمام اين ايده ها را به بازار
آورده و هنوز هم در حال فتح زمينه های جديد است. چرا؟ چون افراد تيم نوکيا
دائما" در حال اصلاح و بهبود عملکرد خود هستند و هر چه آنها خودشان را بهتر
کنند، نوکيا هم بهتر می شود.
اوليلا چنين ادعا می کند:
" فکر نمی کنم شرکت ديگر وجود داشته باشد که جايگاهی بهتر از جايگاه ما
برای سر و کار داشتن با الگوهای آينده داشته باشد. اين سازمانی است که در
اينجا اگر بخواهيد خودتان را بهبود دهيد، اگر بخواهيد خودتان را توسعه و
رشد دهيد ما برايتان زمينه آن را فراهم می کنيم. "
