|
آیا حضور دانش آموزان در کلاس
های درس آن هم نه به شیوه ای کارگاهی بلکه به صورتی که تنها پذیرای شیوه
سخنرانی است می تواند دانش آموزان را برای عصر دیجیتالی آماده نماید؟
گمان نمی رود این شیوه
خلاقیت زا باشد. از طرفی آیا امروزه ضرورت ندارد که دانش آموزان از نمایشگاهها
، موزه ها ، مراکز علمی و مکان های دیدنی به طور منظم و مستمر و با برنامه
بازدید علمی نمایند ؟
آیا هنوز باید پذیرای شیوه
های قدیمی برای انجام بازدید های علمی در مدارس بود ؟ بازدید هایی که گهگاه آن
هم با مسوولیت معلم و مدیر بدون تخصص لازم انجام می شود و بارها شاهد وقوع
حوادث مختلفی بوده ایم که این خود باعث گردیده معلم یا مدیر مدرسه نیز در
گردابی از مشکلات غرق شوند و علاقمندی آنان برای اینگونه فعالیت ها کاهش یابد و
تجربه نشان داده است که این شیوه از طرف مدارس چندان با استقبال روبرو
نشده است و دلیل آن هم ، تعداد کم بازدید ها و عدم بهره گیری از
خلاقیت و تنوع فراوان در روند اجرای آنهاست .
این شیوه دیگر قابل پذیرش نیست و می بایستی آموزش و پرورش با حمایت بخش خصوصی
باعث رشد موسسات آموزشی شود که به صورت تخصصی و آن هم با استانداردهای بالای
ایمنی بازدید های علمی را مدیریت نمایند.
این موسسات می بایستی با شناسایی مراکزی که قابلیت بازدید علمی دارند شرایط
لازم را برای بازدید دانش آموزان بر اساس اهداف آموزشی مهیا نمایند.
اما منافع حاصل از این اقدام در سطح جامعه چیست ؟
با منظم شدن و رعایت استانداردها و تخصصی شدن بازدید های علمی ، علاقمندی مدارس
برای بهره گیری از بازدید های علمی افزایش خواهد یافت و بار مسوولیتی سنگینی از
دوش معلم و مدیر بر دوش "موسسات تخصصی بازدید های علمی دانش آموزی " خواهد
افتاد و از طرفی با آشنا شدن والدین از وجود چنین موسسات معتبری که با
استاندارد های مشخص فعالیت می نمایند ،علاقمندی خانواده جهت حضور دانش آموزان
در بازدید های علمی افزایش خواهد یافت و این خود حمایت های مالی را به همراه
خواهد داشت .حتی چنین بازدید هایی می تواند با حضور والدین انجام
شود .
حضور فراوان بازدید کنندگان
از موزه ها ،مراکز دیدنی و نمایشگاهها باعث رونق این مراکز شده و علاقمندی بخش
خصوصی و دولتی برای ایجاد نمایشگا ه های دائمی که دستاوردهای آنان را به نمایش
بگذارد افزایش می یابد و از این طریق علاوه بر کسب درآمد قادر خواهند بود در
آموزش دانش آموزان کشور تاثیر گذار باشند. حضورپر رنگ دانش آموزان در چنین محیط
هایی علاوه بر آشنایی آنان با حیطه های شغلی مختلف چه بسا بتواند آنان را با
حرفه های مورد علاقه آشنا کرده و شوق یادگیری آن مهارت را در وجود آنان
زنده نماید و آموزش و پرورش نیز هرساله می تواند در یک
جشنواره بهترین مراکز مورد بازدید را انتخاب و مورد تقدیر قرار دهد .
این بازدید های جمعی سبب خواهد شد دانش آموزان ضمن تجربه کردن جیزهای جدید
بتوانند تجربیات خویش را به یکدیگر منتقل نموده و چیزهای جدیدی را
فرا گیرند که به صورت فردی قابل دستیابی نیست .این بازدید ها می توانند سوژه
هایی برای نوشتن مقاله که آغازی برای تفکر کردن است باشد و یا شروعی برای انجام
یک کار پژوهشی گروهی باشد.
بازدید های علمی اگر با تفکری عمیق برنامه ریزی شده باشند می تواند به اندازه
یک کتاب به دانسته های دانش آموز بیافزاید.
برای مثال فرض کنید دانش آموزان موفق شده اند از مرکز نمایش های هوایی ایران
* دیدن کنند و در آنجا انواع مختلف هواپیماها را از نزدیک ببینند ، حال می توان
به راحتی تصور نمود تا چه حد دانسته های ذهنی دانش آموز پس از این بازدید نسبت
به قبل از بازدید تغییر کرده است .
بازدید های علمی چشمان انسان را برای پژوهش کردن تربیت می کنند و ذهن را حساس
تر کرده و زمینه برای بروز افکارنو و خلاقیت در آدمی مهیا می شود و چه بسا همین
اتفاق باعث شود دانش آموز مسیر زندگی خویش را باز یابد و شوق یادگیری و
دانستن را در او شعله ور سازد.
تجربیات به دست آمده در یک بازدید و بیان آن توسط دانش آموز باعث می گردد که
او آموزش دادن را نیز فراگیرد و از طرفی با سوالات مختلفی روبرو شود که ذهن او
را به چالش بکشد و این باعث رشد ذهنی او می شود و اگر با سوالی روبرو شد که
پاسخ آن را نمی داند برای رسیدن به آن پاسخ تلاش نماید.
همچنین تعامل مستمر دانش آموزان با کارشناسان مراکز مورد بازدید سبب خواهد شد
که ذهن کارشناسان را پویاتر نموده و قابلیت های خدمات رسانی این گونه مراکز با
گذر زمان افزایش یابد.
موسسات تخصصی بازدید های علمی دانش آموزی حتی می توانند
دفترچه های ارزشیابی بازدید های علمی را تدوین نمایند تا
والدین بتوانند با انجام سوالاتی رشد دانسته های دانش آموزان را پس از بازدید
های علمی بسنجند.
فرهنگ سازی در والدین به منظور حمایت از بازدید های علمی ضروری است آنان باید
به این موضوع بسیار مهم پی ببرند که بازدید های علمی نقش بسیار مهمی در افزایش
خلاقیت دانش آموزان دارد .
موسسات تخصصی بازدید های علمی می توانند با خلاقیت خویش جذابیت هایی را
در این بازدید ها سبب شوند که حتی والدین رغبت نمایند فعالانه در کنار دانش
آموزان در این بازدید ها شرکت نموده و از آن به عنوان یک اوقات فراغت با
ارزش یاد کنند.
این بازدید ها می تواند در در رشد تجربیات معلمان نیز بسیار تاثیر گذار باشد .
فروش کتاب ها و لوح های فشرده آموزشی با موضوعات مرتبط با بازدید ها ، می
تواند زمینه علاقمندی به مطالعه را در دانش آموز فراهم نماید
همچنین این سوال مهمی است که باید ما به آن پاسخ دهیم چند درصد از دانش آموزان
ما شیفته حضور در مدارس هستند ؟
اگر شوق دانش آموزان برای حضور در مدارس در سطح پایینی باشد بدون شک رسالت
آموزشی مدارس به خوبی انجام نخواهد شد و فارغ التحصیلان ما از نظر استانداردهای
آموزشی در سطح بسیار پایینی خواهند بود و نسل آینده ما قادر به رقابت با نسل
های دیگر جوامع نخواهد بود و این می تواند اقتصاد و توسعه کشور را در آینده با
بحران روبرو سازد.
پس تلاش نماییم با سازماندهی بازدید های علمی و تخصصی کردن آن بر طبق معیارهای
مشخص، از این فرصت طلایی آموزشی استفاده نموده و زمینه یک جامعه
خلاق را مهیا کنیم و از طرفی باعث ایجاد مدارس جذاب تری برای دانش آموزان باشیم
* مرکز
نمایشهای هوایی ایران در کیلومتر چهار بزرگراه تهران -کرج واقع شده است
و می تواند مکانی جذاب برای کودکان و دانش آموزان باشد (نگارنده )
****
منبع :
مقاله "
برنامه ریزی برای انجام بازدید های
خلاقیت زا برای دانش آموزان
" نگارنده : حمید میرزاآقایی-- انتشار
سایت فکرنو-
www.fekreno.org-انتشار
-شهریور 1387
|
