کارآفرينی  به پشتوانه  خانواده

سایت فکرنو ،سایت خلاقیت ،نوآوری و کارآفرینی

www.Fekreno.org

بچه های بزرگ هر خانواده کارنامه عملکرد آن هستند.شرايط محيطی  ، اقتصادی  ، اجتماعی  و فرهنگی  که خانواده  برای  فرزندانش فراهم می کند  ، هنگامی بخوبی آشکار می  شود  که آنها  شاغل شوند. نخستين  شغل ، نقطه آغاز  استقلال  فرد از خانواده است و فرزندان  تا پيش از  اين مجبورند به طور مستقيم يا غير مستقيم تحت پوشش خانواده باشند.

خانواده  به عنوان  کوچکترين  ساختار اجتماعی  از  مشکلات اجتماع  متاثر  است .از همين روست  که اشتغال نيز يکی از مهمترين  دغد غه های  خانواده هاست .  اين موضوع  در خانواده هايی که فرزندان حاضر نيستند به شغل خانوادگی که تامين کننده مخارج خانواده  است بپردازند يا اين امکان برايشان وجود ندارد ، بروز می کند.استخدام توسط يک کارفرمای دولتی يا غيردولتی  راهی ست که مسير اکثر فرزندان خانواده به آن ختم می شود. در مقابل عده کمتری  هستند که به شروع يک شغل جديد تن می دهند.

کار آفرينی که آغاز یک شغل توليدی يا خدماتی جديد تعريف می شود،به عوامل متعددی وابسته است.اکثر کارآفرينی هايی که توسط جوانان صورت می گيرد ،ارتباط مستقيمی با دارا بودن سرمايه اوليه که اغلب خانواده ها آن را در اختيار جوانان قرار می دهند دارد.البته شرايط ديگری همچون تامين اين بودجه توسط خود جوان وجود دارد که نشان دهنده آمادگی روحی اين افراد برای آغاز شغلی ست که بايد همه مشکلات و مسائل و البته مزايای آن را قبول کنند.

در کنار نقش خانواده در ايجاد روحيه کارآفرینی جوانان،آموزش های کار آفرينی که به گفته کارشناسان بايد به ده درصد افراد جامعه داده شود نيز در گرايش افراد به کار آفرينی و موفقيت آنها در اين کار سهم دارد.

خانواده به عنوان انتقال دهنده جبهه ای از اصطلاحات،آئين ها و رفتارهای اجتمايی می تواند نقش ثمربخش خود را جهت آشنايی با مفاهيمی مثل :«توفيق طلبی»،«استقلال طلبی»و«خطر پذيری» در عرصه فعاليت اقتصادی و همسازی با واقعيت های کاری در جامعه ،به فرزندان خود آموزش دهد.

بهرام باقری -کارشناس ارشد جامعه شناسی- معتقد است،وقتی پدر يا مادر همچون الگويی تلاشگر و موثر در عرصه کار و توليد در جامعه ظاهر شوند،کارکردهای ناشی از فعاليت های مثبت آنها فرزند را به سمت و سويی ترغيب می کند تا ذهن خود را بصورتی منسجم ثمربخش به ادامه شغل والدين يا حرفه ای جديد تر سوق دهد. برای چنين فردی دستيابی به منابع اقتصادی ناشی از کار و فعاليت های جديد،ارزش تلقی می شود.چنين طرز تلقی از دنيای پيرامون،ذهن فرد را نسبت به خلق ايده ای نو و استقلال اقتصادی و کسب موفقيت ،دگرگون می سازد. در اين مرحله نوجوان يا جوان ايده کاری خود را با خانواده در ميان می گذارد و چه بسا بتواند از تجربيات و رهنمودهای والدين و احتمالا حمايت های مالی و اجتمائی آنها بهره مند شود.

بر اساس تحقيقات اين پژوهشگر اجتمائی، ميزان تحصیلات ،نوع شغل والدين،ساخت خانواده،روابط خانوادگی (خصوصا رابطه والدين با فرزندان)،درآمد خانواده و ميزان برخورداری از امکانات رفاهی در شکل گيری «فرهنگ کار» در خانواده می تواند تاثير داشته باشد.انسان های متفاوت ،توانمندی های متفاوتی دارند که که اگر از همان دوران نوجوانی در مسير مشخص هدايت شوند،می توانند با خلق ايده های جديد خود،تغيير در روند توليد و بالطبع تغيير در فرآيند تکنولوژی را آسان تر کنند.

ايران از پله های آغازين بالا می رود

بر اساس پژوهش های انجام شده در آمریکا، 99 درصد کسب و کارهای اين کشور ،کسب و کار کوچک با کمتر از صد نفر در هر کسب و کار و اکثر کسب و کار ها توسط مالکان آنها اداره می شود.اين در حالی ست که کسب و کارهای جدِد و کوچک در اقتصاد نوپا و اقتصادهای تحول آسای آمريکا نقش مهمی دارند و نقش آنها در ايجاد شغل های جديد 80 درصد و در نوآوری تکنولوژی های برتر 38 درصد است، اما در ايران وضع به گونه ديگری ست.طی یک دهه از اجرای برنامه SIYB در طول یک دهه بيش از 100 هزار نفر از کشورهای مختلف جهان را تحت آموزشهای کار آفرينی قرار داده است.درايران نيز با استفاده از الگوی SIYB و شرايط کشور ما،«ستاد آموزش کار آفرينی ايران» (SAKA) به وجود آمده است.همچنين طرح آموزش کار آفرينی را در سال 1367 از سوی موسسه کار و تامين اجتمائی با استفاده از منابع بين المللی کار (ILO)ارائه و همزمان با تدوين نظام جديد آموزشی ،در سال 1368 «کارآفرينی» به عنوان يکی از دروس رشته کار و دانش پيشنهاد شد.

سال گذشته بود که رسانه ها از اجرای طرح توسعه کارآفرينی در دانشگاه های کشور (کاراد) خبردادند.آنها در توضيح جزئيات اين طرح نوشتند:«مبانی کارآفرينی می تواند به عنوان واحدهای عمومی کارآفرينی (به صورت دروس اختياری يا طی سمينارها و کارگاه های آموزشی)به دانشجويان و علاقه مندان آموزش داده شود و مهارت ها می بايست به طور اختصاصی در اختيار افراد کارآفرين قرار گيرد.اين گونه آموزش ها می تواند در انکوباتورها، موسسات آموزشی دولتی (نظير دانشگاه ها)و خصوصی صورت گيرد.»

برنامه ای که ساير کشور ها بر اساس آن رفتار کرده اند،الگوی کار اين برنامه ريزان شده بود؛چنان که آنها اشاره می کردند که در برخی کشور ها نظير اندونزی برای ايجاد يک پايه و پيوند قوی در توسعه مفهوم کارآفرينی بين استاد و دانشجو ترتيبی داده شده که گروهی از استادان مسئول تلفيق مواد درسی هستند تا ارتباط بين کارآفرينی و ديگر دروس برقرار و پيوستگی آنها رعايت شود. به اين ترتيب يک پايه و پيوند در توسعه مفهوم کارآفرينی بين استاد و دانشجو ايجاد و روحيه کارآفرينی در تمامی دروس دانشگاهی ادغام می شود.در دانشگاه های کشور اندونزی،هفت فعاليت به ترتيب ذيل صورت گرفته تا از بين فارغ التحصيلان دانشگاهی،کارآفرينان ماهر شناخته شوند:

1-ارائه دروس در زمينه کارآفرينی

2-کارورزی در زمينه کارآفرينی

3-انجام کارهای عملی يا کارآموزی

4-مطالعه فردی به انتخاب دانشجو

5-مشاوره شغلی و کاريابی

6-انکوباتور ويژه کارآفرينان

7-تلفيق برنامه های درسی

يک سال زمان زيادی برای ارزيابی و قضاوت درباره عملکرد و کارايی اين برنامه نيست ؛ بايد هنوز منتظر ماند.

خانواده، بی خبر از نقش سيستماتيک خود

خانواده بر خلاف آنچه تصور می کند،نبايد نقش خود را در انتخاب شغل فرزندان به توصيه های کلامی و تجربياتی که به فرزندان خود می دهد محدود کند.اين نهاد اجتمائی نقش بسيار مهمی دارد که در اغلب موارد خود نيز از آن غافل می ماند.

بهرام باقری،در مقاله ای مراحل توسعه آفرينی توسط خانواده را چنين تشريح می کند:

1-مراحل نهادينه کردن «فرهنگ کارآفرينی» :خانواده به عنوان انتقال دهنده جبهه ای از اصطلاحات، آئين ها و رفتار های اجتمائی می تواند نقش ثمربخش خود را جهت آشنايی با مفاهِمی مثل : «توفيق طلبی»،«استقلال طلبی» و «خطر پذيری» در عرصه فعاليت اقتصادی و همسازی با فعاليت های کاری در جامعه،به اعضای خود ارزانی دارد.

نوع نگرش والدين به دنيای پيرامون خود و چگونگی تجسم ارزش های اجتمايی برای فرزندان، در شکل گيری آينده آنها می تواند راه را برای دستيابی به اقتصاد سالم هموار سازد.مثلا چنانچه کسب موفقيت در جهت خلق ثروت و ايجاد فرصتهای شغلی جديد به عنوان بخشی از ارزش های مورد نظر والدين برای فرزند به تصوير کشيده شود،نوجوان ذهن خود را برای رسيدن به چنين موقعيتی آماده می سازد و به دنبال راه های دستيابی به چنين موقعيتی ست.او موقعيت های متفاوت را با هم مقايسه می کند،شبيه سازی ذهنی انجام می دهد،به پرس و جو می پردازد و گاهی اوقات در نشريات،کتب،محيط مدرسه و حتی مجالس سخنرانی پرسش های ذهنی خود را دنبال می کند.آنگاه،فرد با آگاهی از کار و تلاش آماده است بخش بزرگی از خواسته ها ،آرمان ها و ارزش های مورد نظر خانواده خود را به محک تجربه بگذارد.

2-تعيين مسير شغلی:فضای درون خانواده،خصوصا رهنمودهای والدين به فرزندان،اين امکان را به آنها می دهدتا با گسستن از عادات و معتقدات پيشين خود يا ساير افراد خانواده ،رفتار جديدی مورد کندوکاو قرار داده و خود را با نظم اجتمايی نوين هماهنگ سازند؛ به شکلی که بتواند بر فراز خواسته ها و آرزوهای ذهنی خود و منطبق بر نظام های مدرن پر و بال بزنند و نفوذ و سلطه انديشه و روش های سنتی در رفتارهای آتی خود بکاهند. در ادامه چنين روندی ،نقش آفرينی فرزند در درون خانواده معطوف به فرآيندهای توليد و خلق ارزش در خانواده خواهد شد.در اين ارتباط ،والدين با شناخت توانمندی های بالقوه فرزندان خود و هدايت آنها در مسير شغلی ،نقش مهمی در شناسايی و پرورش افراد خلاق و کارآفرين در جامعه ايفا می کنند.

3-راه اندازی و اداره کسب و کار اقتصادی:در اين مرحله،فرد با ارزيابی مشاغل متناسب با خواسته های خود و خانواده ،به خلق ايده در زمينه کار و فعاليت می پردازد؛چارچوب فکری خود را در قالب طرح کسب و کار به جامعه عرضه می کند،سپس با مديريت خود فعاليت اقتصادی را آغاز می کند.اينجا والدين ا با استفاده ازتجارب خود می توانند فرزندانشان راجهت اداره کسب و کار ياری کنند.هر چند ممکن است اين نياز صرفا متوجه  حمايت های مالی آنها نباشد.

اکنون تعداد جوانانی که روحيه کارآفرينی دارند و قدم در اين راه نيز می گذارندکم نيست،ولی بايد ديد در ميان آنها چند نفر به موفقيت دست می يابند.هر چند آماری در اين خصوص وجود ندارد ،ولی محققان اجتمايی از تعداد زياد افراد شکست خورده در اين راه خبر می دهند.اينجاست که باز هم نقش آموزش های کارآفرينی که هنوز در کشور ما نوپاست،پررنگ تر می شود.        

****

منبع :    مقاله    "   کارآفرينی  به پشتوانه  خانواده  " - تهيه کننده : مريم بابی -رروزنامه همشهری - دو شنبه 18 مهر 1384

         جستجو در سايت فکر نو

بازگشت به صفحه اصلی