|
|
|
نقش انسانهاي با انگيزه در توسعه جامعه |
|
|
|
از جمله سوالهايي كه هر مدير كارآمد با آن مواجه مي شود ،اين است كه چرا و چگونه مردم كار مي كنند و رفتار ويژه هر فرد ضمن كار چگونه است .چرا افراد در رابطه با كاري كه قبلا نسبت به آن شوق و علاقه داشتند بي تفاوت و دلسرد مي شوند ؟ چرا برخي افراد توانايي انجام كار ده ها نفر را دارند ،در حالي كه بعضي ديگر به ظاهر از عهده انجام كار ساده اي برنمي آيند ؟آيا در كنار تواناييها و مهارتهاي فني كه اشخاص براي انجام بهتر كارها بايد داشته باشند ،خصوصيات شخصيتي خاصي نيز بر عملكرد شغلي آنها تاثير مي گذارد ؟ آيا كساني كه باعث رشد و شكوفايي حيرت آور در كار و جامعه مي گردند،ويژگيهاي شخصيتي متفاوتي دارند؟ در سالهاي اخير موضوع انگيزش كاركنان و نقشي كه در بهره وري و محيط كار دارند توجه بسياري از پژوهشگران رفتار سازماني ،روانشناسان و مديران كارآمد را به سوي خود جلب كرده است .انسانها با نيازها و انگيزشها ي گوناگون از قبيل قدرت ،ايمني ،جاه طلبي ،پيوند جويي و تعلق ،پيشرفت و غيره وارد سازمان و محيط كار مي شوند،به دليل تفوق انگيزشي گوناگون علاوه بر عملكرد متفاوتي كه در سازمان و جامعه خواهند داشت به مشاغل خاص گرايش بيشتري دارند.با وجودي كه انسان موجودي تك ساختي با انگيزه اي واحد نيست اما تفوق انگيزشهاي گوناگون در زمانهاي مختلف و حتي سنين متفاوت در افراد يكسان نيست .به همين دليل در مديريت نوين علمي با بهره گيري از مصاحبه هاي تخصصي استخدامي و نيز آزمونهاي روانشناسي سعي مي كنند تفوق انگيزش كاركنان را شناسايي كرده و در انتخاب مناسب افراد براي مشاغل گوناگون آن رات مورد توجه قرار دهند .هدف از مقاله حاضر تبيين رفتار سازماني افراد با برتري انگيزشي متفاوت مي باشد .از آنجا كه انگيزه پيشرفت ارتباط تنگاتنگي با توسعه اقتصادي و پيشرفت ملي دارد ،نخست به بحث در اين مورد مي پردازيم . طي سالها دانشمندان علوم رفتاري مشاهده كرده اند كه تعدادي از انسانها نياز شديدي به پيشرفت دارند و برخي ديگر كه شايد اكثريت را تشكيل مي دهند به نظر مي رسد آنقدرها نياز به پيشرفت را در خود احساس نمي كنند.اين پديده نخستين بار به صورت علمي مورد توجه روانشناس مشهور دانشگاه هاروارد ”مك كله لند “(Mc Clelland ) قرار گرفت .او و همكارانش بيش از 30 سال به انواع تحقيقات در مورد اين نياز مبرم كه خاص نوع آدمي است پرداختند.تحقيقات وي و ساير پژوهشگران در ساير كشورها باعث گرديد كه روي انگيزش در جامع ترين شكل خود پژوهش صورت گيرد و نظريه نسبتا جامعي در رابطه با نياز به پيشرفت و تاثير آن بر رشد اقتصاد مل ي كشورها پديد آورند.براي نمونه مك كله لند و همكارانش در يكي از پژوهشهاي اوليه خود به بررسي تمدن باستاني يونانيهاي آتن مي پردازد.به طور كلي اين چنين فرض مي شود كه پيشرفت اتن ناشي از توسعه اقتصادي بود و نه علت آن كه به نوبه خود جهت گيري پيشرفت در مردم را سبب گرديد .مك كله لند با توجه به شواهد ، استدلال مي كند كه عكس آن نيز درست است ،يعني سطح انگيزش پيشرفت ،جوي رواني را به وجود آورد كه در آن توسعه اقتصادي بعدي را براي مردم آتن ممكن ساخت .براي رسيدن به چنين استدلالي،انگيزش پيشرفت ،از نمونه هاي معرف فرهنگ و ادبيات مردم آتن و از طرحهاي هنري روي ظروفي كه از دوره هاي مختلف گزينش شده بودند ،اندازه گيري شد.بدين ترتيب مك كله لند توانست نشان دهد كه بخش تجارت از ادوار اوليه تا دوره حداكثر اقتصادي بالا رفت و سپس به تدريج افول كرد.نكته ديگر اينكه دوره هاي ترقي و تنزل اقتصادي به دنبال ترقي و تنزل انگيزش پيشرفت به گونه اي پديدار شد كه در ادبيات و هنرمنعكس شده بود . مك كله لند همچنين تلاش كرد ارتباط بين انگيزش يشرفت و رشد اقتصادي در دوران جديدتر را با استفاده از شاخصهاي گوناگون در تعداد زيادي از كشورها نشان دهد.براي مثال او براي اندازه گيري رشد اقتصادي ،ميزان توليد برق يك كشور نسبت به جمعيت آن كشور را براي كشورهاي منطقه معتدل ،مورد استفاده قرار داد . انگيزش پيشرفت به وسيله كتابهاي خواندني كودكان در سالهاي بين 1950-1925 اندازه گيري شد .با فرض اينكه اينگونه خواندنيها،منعكس كننده تاكيد نسبي بر تلاش بريا پيشرفت در يك كشور معين است ، داستان هاي كتابها را برگزيده و مطالب مربوط به پيشرفت را نمره دادند .واكاوي داده ها نشان داد كه ارتباطي مثبت بين ميزان انگيزش پيشرفت در خواندنيهاي كودكان در سالهاي 1925 و رشد اقتصادي بعدي وجود دارد(بر اساس مقايسه توليد برق از 1925 تا 1950) كشورهايي كه افزايش بيشتري در توليد نشان دادند،مطالب مربوط به پيشرفت در خوتندنيهاي كودكان را پيش از آن تاريخ نيز مورد تاكيد بيشتري قرار داده بودند. يافته هايي از اين قبيل حاكي از آن است كه توسعه اقتصادي در هر جامعه به افزايش افراد با انگيزش پيشرفت بالا در ان جامعه بستگي دارد.به زبان ديگر تلاش براي پيشرفت و برتري پيش از توسعه اقتصادي مي آيد .تحقيقات او و سايرين در ده هاي اخير در كشورهاي توسعه يافته و توسعه نيافته بيان مي دارد جوامعي كه نياز به شوق پيشرفت را نشان مي دهند با بهره گيري از افراد با انگيزش پيشرفت بالا بعد ها به رشد اقتصادي و وفور نعمت مي رسند .كشورهايي كه راهبرد هاي فرهنگي شان نياز به پيشرفت اندكي را تبليغ مي كنند با انحطاط اقتصادي مواجه مي گردند.به همين دليل دو پيشنهاد عمده اين دانشمند در اكثر نوشته هاي معتبر رفتار سازماني بدين سان آمده است : نخست اينكه باروري شركت يا كشوري مي تواند با افزايش افراد با انگيزش پيشرفت بالا ،مرتبط باشد و دوم اينكه مردم مي توانند از طريق آموزش بر نياز پيشرفت خود و فرزندان شان بيفزايند. ويژگيهاي رفتاري افراد با انگيزش پيشرفت بالا توسط محققان در كشورهاي زيادي مورد مطالعه قرار گرفته است .در نتيجه پژوهشهاي شايان توجهي كه در طي سالها انجام گرفته ،امروزه يافته هاي زيادي در مورد ويژگيهاي شخصيتي افراد با انگيزش پيشرفت بالا به دست آمده است . اشخاصي كه اين انگيزش در آنها بالاست علاقمند به برتري به خاطر برتري هستند و نه به خاطر پاداشي كه به دنبال دارد .آنها روي يك تكليف به سبب پولي كه به عنوان پاداش به دنبال دارد كار نمي كنند،چناچه به اين افراد دو كار ،يكي ساده با دستمزدي خوب و ديگري به مراتب دشوارتر با دستمزد كمتر با وجود مساوي بودن ساير شرايط پيشنهاد كنند،معمولا شغل دوم كه نياز به تلاش و رقابت در آن بيشتر است انتخاب مي كنند .افرادي كه داراي انگيزش پيشرفت بالايي هستند به محض انتخاب يك هدف تا انجام موفقيت آميز آن كانلا مجذوب آن كار مي شوند.به زبان ديگر وجدان كاري در آنها بسيار بالا است .آنها با حداقل نظارت بيروني و يا بدون نظارت ،تنها به خاطر تقويت هاي دروني كار خود را به نحو احسن انجام مي دهند .آنها اشتياق شديدي براي كسب استانداردهاي ايده آل در انجام امور محوله و يا توفيق در موفقيتهاي رقابتي دارند،تمايل آنان بر اين است كه موقعيت هاي مشتمل بر مخاطره هاي متوسط و ميانه را بر موقعيتهايي كه در آنها اصلا خطري وجود ندارد يا خطر بسيار زياد است ترجيح دهند. افراد با انگيزش پيشرفت بالا به پس فرست (Feed Back ) كارشان علاقمندند،آنها در هر شغل و سازماني موفق عمل نمي كنند ،در مشاغلي كه ارزيابي با معيارهاي عيني و ضابطه مند انجام مي گيرد توفيق بيشتري كسب مي كنند.چون از انجام وظيفه صرفا به خاطر نفس انجام آن لذت مي برند ،انجام كار به نحو احسن براي آنها پاداشهاي دروني و رضامندي را در پي دارد به همين دليل از سطح سلامتي رواني بالاتري برخوردارند .به پول به عنوان فراهم كننده ثروت مادي توجهي ندارند بلكه از ان جهت كه داشتن درآمد ،ملاك سنجش كمال و برتري است به آن اهميت مي دهند. تحقيقات متعدد در كشورهاي مختلف و سازمان هاي گوناگون نشان مي دهد سازمان هاي بازرگاني و مديران ابداع كننده غالبا از نظر انگيزش پيشرفت در سطح بالايي قرار دارند ،چنين افرادي عموما كارايي وضع موجود و آنچه را كه از گذشته به ارث رسيده است به ديده شك مي نگرند،با سنت شكني در شيوه كاري رايج و ارايه روشها و راههاي نو باعث ارتقاء سازمان و كشور مي گردند. از آنجا كه اين افراد در مورد تواناييهاي خود نظري واقع بينامنه دارند و هرگز لاف نمي زنند و به ديگران نيز امكان مداخله و انجام كارهايشان را نمي دهند ،ممكن است اغلب ، ديگران را ناراحت كنند و به نظر آيد كه رفتاري دوستانه ندارند .در صورتي كه افراد با انگيزش پيشرفت بالا ،از مهارت هاي اساسي مديريت علمي نيز برخوردار باشند در شرايطي كه جامعه به سوي توسعه پيش برود از بهترين مديران به شمار مي آيند. اما ببينيم چرا افراد با انگيزش پيشرفت بالا اينگونه رفتار مي كنند ،مك كله لند بر اين عقيده است كه آنان از روي عادت براي انجام بهتر كارها از وقت و انديشه خود مايه مي گذارند .براي مثال دانشجويان با انگيزش پيشرفت بالا معمولا از افرادي كه از نظر هوشي با آنها برابرند نمرات درسي بهتري مي گيرند ،چراكه آنها دائم بر اين تلاش هستند كه ترفيعات بيشتري بدست آورند و از آنجا كه دائم در جستجوي راههاي بهتري براي انجام امور هستند سريع تر ارتقاء مي يابند.شركتهايي كه اين افراد در آن زياد هستند ترقي و سوددهي شان بيشتر خواهد بود .مك كله لند اين نتيجه گيري را حتي تاسطح كشورها هم گسترش داده و رشد اقتصاد ملي را با ارايه ارقام و اعداد با حضور بيشتر انسانهاي با انگيزش پيشرفت بالا در آن كشور مرتبط مي داند.پژوهشهاي انجام شده حاكي از آن است كه مي توان از طريق آموزش هم در اوايل و هم در دوره هاي بعدي زندگي انگيزش پيشرفت را در آدميان برانگيخت .برنامه هاي آموزشي كه در اين زمينه در كشورهاي مختلف انجام گرفته نشان مي دهد، اين انگيزه تا حد زيادي داراي ماهيت اكتسابي بوده و به وسيله آموزش قابل انتقال است .نظريه فوق ،گستره اي وسيع تر از رفتار فردي را در برمي گيرد،انديشمندان بر اين عقيده اند كه باروري فرهنگها و جوامع نيز مي تواند بر اساس درجه اي كه افراد آنها نياز به پيشرفت را نشان مي دهند پيش بيني شود بررسي هاي انجام شده نشان مي دهد اشخاص با انگيزش پيشرفت بالا در جوامعي رشد مي يابند كه بر مقوله هاي تربيتي و فرهنگي خاص تاكيد بيشتر دارند ،اگر سازه هاي فرهنگي جامعه به افراد ياد دهد كه تبحر ،سخت كوشي ،احتياط و رفتار مسووليت پذير به پيامد هاي مثبت خواهد انجاميد و بر عكس عدم مهارت ،عدم تلاش به پيامد هاي منفي منجر خواهد شد ،چنين افرادي به جاي اتكاء به شانس ،سرنوشت ،قدرت ديگران ،به خود ايمان آورده ،معتقد خواهند شد كه اعمالشان نقش عمده اي در به حداكثر رساندن رويداد ها و پي آمدها ي خوب و مثبت دارد .البته شيوه رفتار مديران فرهنگي ، ضرب المثلهايي كه در كتابها و رسانه ها آورده م ي شوند ،همگي مي توانند بر نگيزش پيشرفت كودكان ،جوانان و بزرگسالان اثر بگذارند .از آنجا كه فرهنگ ،ريشه درخت توسعه به شمار مي آيد، سخن گفتن از توسعه اقتصادي بدون در نظر گرفتن سازوكارهاي فرهنگي مولد آن ،آب در هاون كوبيدن است .بنابراين توجه بيش از پيش برنامه ريزان و مديران جامعه و همه كساني كه دلسوز تربيت نسل آينده و اعتلا و پيشرفت كشور هستند را نسبت به مقوله هاي فرهنگي مرتبط با توسعه اقتصادي كشور جلب مي كنيم . **** منبع : مقاله " نقش انسانهاي با انگيزه در توسعه جامعه "نوشته : احمد حيدري پهلوان ،مجله تدبير ،شماره 90 بهمن ماه 77
|
|
|
|
|
|
|
| برای اطلاع از به روز شدن سايت فکرنو ، ابتدا نام و سپس پست الکترونيکی خود را وارد نماييد. |
|
جستجو در سايت فکر نو |
|
|
|
خلاقیت-نوآوری -کارآفرینی-خلاقیت-نوآوری -کارآفرینی-خلاقیت-نوآوری -کارآفرینی-خلاقیت-نوآوری -کارآفرینی-خلاقیت-نوآوری -کارآفرینی-خلاقیت-نوآوری -کارآفرینی-خلاقیت-نوآوری -کارآفرینی
|
|
|
|
|
|
سایت فکرنو-سایت خلاقیت ،نوآوری و کارآفرینی
خلاقیت-نوآوری -کارآفرینی
