خلاقیت زیباترین و شگفت انگیزترین خصیصه انسان است . غنا و پویایی و بقای هرفرهنگ و تمدنی به خلاقیت مردمان آن بستگی دارد و این واقعیت را تاریخ بارها به اثبات رسانده  است .

از طرف دیگر هم، همان طور که می دانیم دوران کودکی از نقش حساس وتعیین کننده برخوردار است. توجه به این دوران تا آن جا است که اولا کودکی خصوصا" سنین آغاز آن از  جانب روان شناسان و صاحب نظران تعلیم و تربیت غالبا" به عنوان برجسته ترین مرحله در تکوین شخصیت انسان شناخته شده است . ثانیا" وجود تعارضات ، اختلالات و نابسامانی  های روانی در این سنین را از عوامل اساسی در سراسر زندگی دانسته اند .


پژوهش های روان شناسی و تعلیم و تربیتی و نیز تجارب گرانبهای کودکستان ها نشان می دهند که آغاز رشد آفرینندگی در کودکان در سنین آمادگی و پیش از دبستان است . در این  سنین رابطه جدیدی میان تفکر و عمل وی پدیدار می گردد و تلاش کودک برای شناخت عجایب و شگفتی های محیط پیرامونش جدی تر می شود این فراگیری و شناخت عمدتا" از  طریق تجربه عملی صورت می پذیرد . این تجربه عملی یا بازی یکی از اعمال روزمره زندگی هر کودک است و کوششی است که به تمام وجود او بستگی دارد . بدون تردید می توان  گفت که بازی بهترین شکل فعالیت طبیعی هر کودک محسوب می گردد و مناسب ترین راه برای بروز و رشد استعداد او به شمار می رود .


در جریان بازی است که نیروهای ذهنی و جسمی کودک ، یعنی : دقت ، تخیل ، نظم و ترتیب ، چالاکی و غیره رشد می یابند و علاوه بر اینها برای کدک ، محرک و انگیزه ای می شود  در جهت کسب تجارب اجتماعی .


با توجه به مقدمه فوق می توان گفت که : به طور کلی بازی به معنی دقیق کلمه شامل فعالیت هائی می شود که عاری از هدف خارجی بوده اختیاری ، دلپذیر و فاقد سازمان باشد .


بازی متاثر از عوامل بسیار زیادی است که هر کدام از این عوامل به نوبه خود نوع و چگونگی بازی کودکان و نوع سایلی که کودکان برای بازی انتخاب می کنند و یا برای آنان در  نظر گرفته می شود را تعیین می کنند . که پاره ای از این عوامل عبارتند از :

سن و رشد کودک : امروزه ما به گزارشات و مقالات بی شماری بر می خوریم که توضیح می دهند کدام اسباب بازی عملا" با کدام ماه از رشد و تکامل کودک متناسب است .


محیط زندگی : در این رابطه شرایط آب و هوایی ، محیط روستائی و شهری ، اب و هوای گرم و سرد و غیره هر کدام بازی های خاص خود را ایجاب می کنند .


ظرفیت کودک : توانائی های کودکان نیز از جمله عوامل تعین کننده در بازی ها می باشند .



وضعیت اقتصادی : بازی و وسایل آن در جوامع محروم و غنی ثروتمند از تفاوت های فاحشی بر خوردارند .


فرهنگ : در بسیاری از موارد فرهنگ تعیین کننده بازی های خاص می باشد در اغلب موارد این فرهنگ است که تعیین می کند دختران باید چه بازی ها و پسران باید به چه بازی
هایی بپردازند .


جنسیت : در بسیاری از موارد جنسیت خود عامل تعیین کننده ومشخص کننده بازی به شمار می رود .


در جریان بازی است که نیروهای ذهنی و جسمی کودک یعنی دقت ، حافظه ، تخیل ، نظم و ترتیب ، چالاکی و ... رشد می یابند


بازی نقش مهمی را در رشد کودک ایفا، می کند . علاوه بر این انسان به عنوان موجودی اجتماعی ، نیاز دارد که به گروهی تعلق داشته باشد و خود را بخشی از آن بداند .

 بازی در این  رابطه وظایف متعددی در سطوح مختلف رشد به عهده می گیرد که در ارضاء روابط با رشد شناختی باعث افزایش مهارت ها در برنامه ریزی ، توانایی حل مشکلات ، مهارت در  وضعیت تحصیلی و دست یافتن به دوراندیشی و غیره می گردد .


کودک از راه بازی می تواند به استعدادها ، توانائی ها ، خواست ها ضعف ها و نکات مثبت و منفی خود پی ببرد و لذا با شناخت ویژگی های خود ساخت شخصیتی خود را تحکیم بخشد  . و لیکن با توجه به اهمیت و محور بحث در رابطه با تاثیر بازی در پرورش خلاقیت کودکان در صدد هستیم تا به تاثیر یکی از انواع بازی در پرورش خلاقیت کودکان بپردازیم .


در میان اقسام بازی ، بازی هایی که آفریده خود کودکان است و ما آنها را بازی های ابتکاری یا موضوع دار و نقش دار می نامیم اهمیت ویژه ای دارند . در این بازی ها خردسالان  آنچه را که در محیط زندگی خود از فعالیت بزرگسالان می بینند ، تقلید می کنند . بازی های ابتکاری به شخصیت کودک شکل می بخشد و از این رو وسیله پردازشی در تربیت او  محسوب می شود .



رفتار و حرکات کودکان در بازی همیشه دقیق است ، احساسات و تاءثرشان حقیقی و صادقانه است . به عنوان نمونه کودک می داند که عروسک یک نوع بازیچه است با وجود این  مانند موجودی جاندار دوستش دارد . هنگامی که او در بازی نقش بزرگسالان را ایفاء می کند ، این تنها یک تقلید ساده نیست ، ابتکار و خلاقیت نیز در آن دیده می شود . کودک از  تجربیات شخصی خود نیز بهره می گیرد . ابتکار و خلاقیت کودکان در آفرینش موضوع بازی و در تجسس وسایل جهت عملی ساختن آنها ظاهر می گردد . با کمک بازی های  ابتکاری می توان مسائل مهم تربیتی را حل کرد . نقشی که کودک در بازی های ابتکاری برای خود انتخاب می کند انعکاسی است از خواسته ها و آرزوهای کودک . فعالیت فکری  کودک ضمن بازی ابتکاری همه جوانب شخصیت کودک در اتحاد و همکاری با همبازی ها شکل می گیرد . ضمنا" می توان خلاقیت و فعالیت فردی کودک را در بازی های جمعی که  به طرز صحیحی تشکل یافته باشد تکامل بخشید .بدین ترتیب بازی های ابتکاری چون وسیله ای پر اهمیت در رشد همه جانبه کودکان با دیگر انواع فعالیت های آنان مربوط است و این  خود ارزش والای بازی های ابتکاری را در روند تربیتی کودک نشان می دهد .


کودک ضمن ایفای نقش ، خصوصیت شخصی خود را نیز ظاهر می سازد . بنابر این بازی های ابتکاری نقش مهمی در فعالیت ثمربخش و خلاقانه کودک ایفاء می کند  و اما مهم  ترین نکته ای که در این رابطه وجود دارد و باید به آن اشاره شود این است که مربی نباید موضوع بازی را به کودکان تحمیل کند . او در این صورت حس ابتکار و نیروی تخیل و  استقلال را از آنها سلب می کند . مربیان تعلیم و تربیت متذکر شده اند که بازی فعالیت مستقلانه کودکان و آفریده خود آنان است و بسیار مهم است که بازی ها قالبی نباشد و راه را برای  بروز ابتکار کودکان یگشایند .

مهم آن است که بازی ساخته و پرداخته فکر خودشان باشد . فضای بازی هم باید به گونه ای باشد که رغبت و تخبل و تفکر را برای کودک فراهم آورد .
در حقیقت کودک باید به سوی بازی های برانگیزنده سوق داده شود .