عکاسی و خلاقیت

سایت فکرنو ،سایت خلاقیت ،نوآوری و کارآفرینی

www.Fekreno.org

پيشرفت هاي صورت گرفته در دنيا باعث شده است که فرصت هاي فراواني جهت ثبت تصاوير پديد آيد .شايد کمتر کسي را پيدا کنيد  که به همراه خود  تلفن همراه نداشته باشد  و از طرفي با ورود انواع دوربين هاي ديجيتال به بازار و کاهش قيمت آن ها ، هرکسي مي تواند با خريداري آنها ، به تعداد فراوان عکس بگيرد و رويداد هاي در حال وقوع را ثبت کند.

حال بياييد فرض کنيم  پانزده ميليون نفر از جمعيت ايران ، فرصت ثبت تصاوير را از طريق تلفن همراه و دوربين ديجيتال دارا هستند و اگر اين  افراد بطور متوسط  روزي يک عکس بگيرند ساليانه  هر فرد مي تواند  حدود 360 عکس بگيرد  و به زباني ديگر حدود پنج و نيم  ميلیارد  عکس در طول سال ثبت مي شود.

اکنون درمي يابيم  که شرايط امروز تا چه حد فرصت هاي فراواني را براي ثبت تصوير فراهم نموده  است و اين يک فرصت ارزشمند است که مي توان از آن براي رشد خلاقيت جامعه بهره برد.

حال با اين سوال  ممکن است روبرو شويم که آيا عکاسي مي تواند زمينه ساز خلاقيت  و شکل گيري ايده اي نو در ذهن ما باشد؟

آيا تا به حال تصميم گرفته ايد با دوربين عکاسي از يک سوژه مشخص  عکس بگيريد؟

در اين زمان فرد تلاش مي کند با نگاه ديگري از درون دوربين به محيط اطراف بنگرد و اين تلاش براي ديدن محيط اطراف با نگاهي متفاوت مي تواند زمينه ساز پيوند ميان خلاقيت و عکاسي باشد .

هنگامي که يک فرد تلاش مي کند با علاقه و اشتياق و جستجوگري با دوربين خود تصاويري از محيط اطراف زندگي خود ثبت کند ، ممکن است  با چيزهاي جديدي روبرو شود که تاکنون به آنها دقت نکرده است  و اين نگاه جديد ، سب  يادگيري  و زايش ايده هاي نو در ذهن وي مي شود.

اصولا هنگامي که انسان که تلاش می کند با دقت  و جستجوگری عکس  بگیرد و چون اثر خلق شده  او در آينده مورد قضاوت ديگران واقع  مي شود  او تلاش مي کند وراي يک نگاه معمول به محيط اطراف خود بنگرد و اين دقت نظر ، انسان را وادار به تفکر مي کند .همان گونه که نوشتن انسان را وادار به تفکر مي کند ، عکس گرفتن نيز در صورتي که  همراه با دقت نظر و جستجوگري باشد مي تواند زمينه ساز تفکر در ذهن عکاس  باشد.

گاهي يک عکس مي تواند تاثيرات فوق العاده اي بر ذهن انسان برجاي بگذارد و اگر ديدن يک تصوير ، ايده اي نو  را در ذهن انسان موجب  شود  نشان مي دهد  که اين عکس از قابليت هاي بالايي در انتقال مفاهيم برخوردارست  و مي توان آن را  يک عکس  ايده ساز ناميد و اين يک عکس  طلايي است و اگر تعداد اين عکس ها در يک جامعه افزايش يابد مي توانند زمينه ساز رشد خلاقيت در جامعه شوند.

گاهي بعضي از عکس ها مي توانند مفاهيم باارزشي را به ذهن انسان  منتقل کنند.انتقال مستمر اين مفاهيم در گذر زمان مي تواند زمينه را براي تفکر و بروز افکارنو در ذهن انسان پديد آورد. براي نمونه مي توان به عکس هاي گرفته شده از پيشرفت هاي بشري ، مکان هاي دوردست ، شگفتي هاي طبيعت ، موضوعات آموزشي و ... اشاره کرد . مي توان  از اين عکس ها به نام عکس هاي تفکرزا نام برد .اگرچه  با ديدن اين عکس ها ، ايده هاي نو به يکباره در ذهن پديدار نمي شوند ، اما مشاهده مستمر آنها مي تواند انسان را به فکر فرو برده   زمينه را براي بروز افکارنو در ذهن انسان سبب شود.

 بعضي از عکس ها باعث شادابي و آرامش در انسان مي شوند نظير عکس هاي خانوادگي ، عکس هاي گرفته شده از خاطرات شيرين ،مناظر طبيعي و ديدني و نظير اينها ،  انسان ها به دنبال  لحظاتي  هستند که  شاد شوند و به آرامش دست يابند.ديدن چنين عکس هايي مي تواند چنين فرصت هايي را براي انسان فراهم نمايد.

اگر چه چنين عکس هايي با هدف وادار کردن انسان به تفکر کردن خلق نشده اند  ولي در مواردي نيز ممکن است انسان را به فکر فرو برده و به تفکرکردن او کمک کنند.

بعضي از عکس ها تنها وقت گير هستند، انسان ممکن است با ديدن آنها  به اين نتيجه برسد که چيزي عايد او نشده است و تنها زمان را از دست داده است  اينکه چه نوع عکس هايي را بايد در اين طبقه بندي  گنجاند  به فرد بيننده بستگي دارد و تا حدي نسبي است و اين خود فرد است که به این  نتيجه مي رسد که مشاهده چنين عکس هايي براي او ثمري ندارد.

اما در اين ميان نيز ، عکس هايي وجود دارند که باعث انزجار و ناراحتي و تاثيرات نامطلوبي  بر بهداشت  رواني فرد  می شوند.

اينکه چه نوع عکس هايي منزجر کننده هستند ، به فرد بستگي دارد.بعضي عکس ها براي  عده اي ممکن است  منزجر کننده باشند  ولي براي عده اي  ديگر چنين تاثيري در پي نداشته باشند. نکته اي که در اينجا اهميت دارد توجه  به اين موضوع است که اگر عکسي باعث گردد  که فرد دچار اضطراب ، نگراني ، تشويش و ترس گردد و افکار او را پريشان  کند مي توان از آن به عنوان عکس منزجر کننده نام برد.چنين عکس هايي آرامش را از ذهن انسان گرفته و فرصت تفکر کردن و خلاقيت را از وي مي گيرد.

به راستي  عکس هايي که  در زندگي روزمره با آنها مواجه هستيم تا چه ميزان در رشد خلاقيت ما موثر هستند ؟ و آيا در اين زمينه برنامه ريزي هاي اصولي انجام  داده ايم  تا با نگاه به عکس ها ، ذهن خلاق ما شکوفا  گردد  و يا آنکه اين عکس فرصت هاي لازم براي  رشد انسان را از بين برده و  جلوي رشد خلاقيت ما را گرفته اند .

تکنولوژي فرصت هاي ارزشمندي را در زمينه ثبت تصوير در اختيار ما قرار داده است .سازمان ها براي رشد فکري کارکنان خود مي توانند از هنر عکاسي به خوبي  بهره مند  شوند.

امروزه انسان ها بيشترين  يادگيري را از طريق چشمان خود  به دست مي آورند. در محيط ها ي شغلي مي توان براي  دستيابي به اهداف آموزشي ، دوره هاي  آموزشي را طراحي  کرد و از هنر عکاسی جهت  آموزش کارکنان بهره برد .کارکنان مي توانند در رابطه با موضوعات مختلف شغلي عکاسي کرده و با دقت نظر ، جستجوگري و کشف نکات  جالب از اين طريق تجربه کسب کرده  و به يکديگر بياموزند.

حضور در يک نمايشگاه  عکس همانند قرار گرفتن در  مکاني است که بارش افکار و انديشه ها  به سوي انسان سرازير مي شود و با استمرار و بکارگيري اين  هنر قابليت هاي کارکنان افزايش يافته و نتايج آن ايجاد تصاوير منحصر به فرد و ارزشمند است  و  با گذر زمان  بانک با ارزشي از تصاوير براي سازمان باقي مانده  و می توان از آن در جهت رشد کارکنان بهره برد.

 از طرفي نظام آموزش و پرورش  نيز بايد با برنامه رزي هاي اصولي در زمينه بهره گيري از اين هنر در رشد خلاقيت دانش آموزان بکوشد .امروزه نمي توان براي رشد خلاقيت دانش آموزان تنها بر معلم تکيه کرد. رها کردن انرژي خلاق دانش آموزان تنها به مدد معلم کاري سخت و  دشوار است و حتي اگر يک معلم عاشق کارخويش باشد و بسيار سخت کوش بوده و لحظه اي از کار خود در زمينه آموزش دانش آموزان غفلت نکند چنان انرژي از او گرفته مي شود که باعث خستگي وي مي شود.

لذا بايد همراه با بهره گيري از معلم ، از روش  هاي مختلفي براي رشد خلاقيت دانش آموزان بهره برد .براي مثال مي توان از هنر عکاسي در اين خصوص بهره گرفت.

آموزش عکاسي به دانش آموزان و برگزاري نمايشگاههاي متعدد عکس و برگزاري مسابقات متعدد در مدارس علاوه بر ارتقاء دانسته هاي دانش آموزان ، زمينه لازم براي رشد خلاقيت  دانش آموزان را فراهم مي نمايد.

دانش آموزان در اثر دقت نظر به محيط اطراف ، جستجوگري، تجربه مکان هاي جديد ، به دست آوردن هدف براي ثبت تصوير و آنگاه ديدن تصاوير ثبت شده يکديگر ، مي توانند ، بروز ايده ها و افکار جديد را در ذهن خود تجربه کنند.

براي مثال برگزاري يک نمايشگاه عکس در خصوص موضوعات علوم ، رياضي و.... شرايطي را پديد مي آورد که دانش آموزان  عکس هاي باارزشي گرفته و آن را به نمايش بگذارند و آنگاه عکس هاي آنها مورد قضاوت واقع شده و در اثر نقد و بررسی  ذهن آنها توانمند تر خواهد شد و در نهايت اين عکس ها به منابع ارزشمند آموزشي  مدارس  تبديل شده که مي توانند در آينده براي والدين و دانش آموزان جديد مورد استفاده قرار گيرند.

خلاصه کلام آنکه اگر احتمال دهيم  ساليانه حداقل پنج  و نيم  ميليارد  عکس در کشور ما گرفته مي شود ، بهتر است  به گونه اي برنامه ريزي کنيم که اين عکس ها به عاملي  جهت رشد خلاقيت در جامعه  تبديل شوند  تا آنکه تنها زمان باارزش را برای  هميشه از ما بستانند.

****

منبع : مقاله "  عکاسي و خلاقيت " -نويسنده : حميد ميرزاآقايي - انتشار سايت فکرنو-www.fekreno.org-آذرماه 1387

         جستجو در سايت فکر نو

بازگشت به صفحه اصلی