|
|
كودكان و نوجوانان سرمايه هاي جامعه مي باشند و
سلامت روح و جسم آنها تضمين كننده سلامت جامعه آينده است.
بنابراين مسايل آنان از جمله مسايلي است كه بايد به آنها توجه
كافي مبذول داشت. لذا توجه جدي به محيط خانواده و مدرسه كه نقش
بسزايي در تكوين شخصيت دانش آموزان دارند ضرورتي انكارناپذير
است. مطلبي كه در پي مي آيد خانواده و مدرسه را به عنوان مهم
ترين نهاد تأثير گذار در شكل گيري شخصيتي دانش آموزان مورد بررسي
قرار مي دهد كه در ادامه از نظرتان مي گذرد.
با توجه به
اينكه اولين محيطي كه كودك با آن در ارتباط است خانواده مي باشد،
لذا محيط خانواده عامل مؤثر در تكوين و تحول شخصيت كودك است و
حكم كانالي را دارد كه به وسيله آن، كودك با فرهنگ اجتماع خود مأ
نوس مي شود و عادات و عواطفي را در او ايجاد مي كند كه شخصيت او
را تحت تأثير قرار مي دهد .به طور كلي طرز تفكر والدين يا ساير
اعضاي خانواده به هر شكلي كه باشد كم و بيش در فرزندان آنها
تأثير مي گذارد.
دكتر كامبيز كامكاري، روان شناس معتقد است:
كودكي كه در محيط خانوادگي خود پدر و مادر دلسوز و متعهدي ندارد،
طبعاً احساس عدم تعهد نموده و سعي مي كند خود را حتي المقدور
ازكانون خانوادگي دور ساخته و هويت گمشده خود را در محيط بيرون
از خانه بيابد. پس از خانواده، مدرسه نقش بسيار مهمي درزندگي
اجتماعي كودك و نوجوان بر عهده دارد و از عوامل مهم تربيتي و
سازنده معيارها و ارزش هاي ذهني و تفكر و راه و روش كودكان و
نوجوانان در جامعه به شمار مي رود، زيرا دانش آموز بيشتر اوقات
زنده و فعال خود را در مدرسه مي گذراند و حال اگر مدرسه نتواند
به وظايف تربيتي و پرورشي خود عمل كند يكي از عوامل انحراف و
بزهكاري محسوب مي گردد. تجارب طفل در مدرسه همراه با تجارب او در
محيط خانوادگي شكل دهنده شخصيت و منش كودك است. امروزه مسئله
بزهكاري اطفال و نوجوانان به صورت يكي از حاد ترين و پيچيده ترين
مسائل اجتماعي جوامع مختلف انساني درآمده است؛ هر چند وقوع
جرائم، پديده اي نوظهور در اجتماع بشري تلقي نمي شود.
پيدايش
جوامع و ارتكاب جرم با يكديگر قرين و همزاد بوده اند، اما از
آغاز پيدايش جوامع تا به امروز شايد هيچ گاه آدمي تا بدين حد با
معضلي به نام «بزهكاري» در جامعه خويش مواجه نبوده است و هنگامي
كه اين معضل در ميان اطفال و نوجوانان امروز كه سازندگان اجتماع
فردا هستند ريشه مي دواند موجب نگراني و بيم بيشتر مي شوند. لذا
اين مشكل توجه و حساسيت بيشتري را براي يافتن راه حل هاي مناسب
مي طلبد.
اين روانشناس مي گويد: از آنجا كه همواره، پيشگيري
مقدم بر درمان است بايد ابتدا به بررسي و شناسايي علل بزهكاري
پرداخت. سپس آنها را ريشه كن ساخت. نكته ديگري كه به صورت خاص با
جامعه ما مربوط است. ساختار جمعيت كشور مي باشد. كشور ما از نظر
ساختار جمعيتي، دومين كشور جوان جهان مي باشد. صرف جوان بودن با
وقوع جرم و بزه مرتبط مي باشد كه آن را به عواملي مانند فقدان
تجربه، هيجان خواهي و عدم رشد ذهني كافي جوان نسبت مي دهند.
به عقيده جامعه شناسان، انسان از هنگام تولد در شبكه اي از
روابط متقابل اجتماعي قرار مي گيرد و از ميان كنش هاي متقابلي كه
با ديگران دارد، ميراث جامعه را به خود جذب كرده، هيئتي اجتماعي
مي يابد و در تمامي مدت حيات خود در اين شبكه روابط متقابل، به
فراخور دگرگوني اين روابط دگرگون مي شود و همواره از جامعه سرمشق
مي گيرد. بدون تأثير محيط بيروني تأمين نيازهاي مادي و معنوي
براي انسان امكان پذير نيست. شخصيت انسان امري ثابت و مادرزاد
نيست و شكل گيري آن ناشي از نقش هايي است كه جامعه در برابر فرد
ايفا مي كند و نقش هايي كه بر عهده وي مي گذارد.
علل و
بزهكاري نوجوانان و جوانان
دكتر كامكاري در خصوص تقسيم بندي
علل و عوامل بزهكاري مي گويد: علل بزهكاري شامل دو گروه،
-
عوامل بزه زاي شخصي (فردي) شامل: علل هايي غيرارثي و اختلالات
رواني و علل اجتماعي بزهكاري كه شامل شرايط خانوادگي، محيط
آموزشي، نقش همسالان و وضعيت اقتصادي- اجتماعي مي شود. شرايط
خانوادگي نظير: از هم گسيختگي، اعتياد، سابقه محكوميت و تعدد
زوجات.
انواع جرائم ارتكابي نوجوانان و جوانان را به ۳ گروه
بدين شرح تقسيم مي كند:
الف- جرائم برضد اشخاص همانند اعمال
منافي عفت، ايراد ضرب و جرح عمدي و يا غيرعمدي.
ب- جرائم بر
ضد اموال: ميزان و نوع آن در هر اجتماع نسبت به اجتماع ديگر
متفاوت مي باشد. به طور كلي تعداد سرقت كودكان و نوجوانان نسبت
به ساير جوامع اطفال به اندازه اي زياد است كه مي توان حتي مبحث
جرايم كودكان و نوجوانان را به سرقت هاي ارتكابي آنان اختصاص
داد.
ج) جرائم بر ضد نظم عمومي جامعه: هر اجتماعي طبق آداب،
سنن، رسوم، معتقدات اخلاقي و ديني، وضع اجتماعي، اقتصادي و سياسي
داراي اصول و قواعدي است و اگر فردي از افراد جامعه، اصول و
قواعد مزبور را رعايت نكند و بخواهد نظم عمومي جامعه را مختل
نمايد مجرم محسوب مي شود و تحت تعقيب و مجازات قرار مي گيرد. از
جمله اين اعمال عبارتند از: اعتياد به مواد مخدر و توزيع آن،
ولگردي، گدايي و جرايم منكراتي.
تحقيقات نشان مي دهد كه، بين
شكست تحصيلي، فرار از منزل و مدرسه مددجويان و ميزان آسيب هاي
اجتماعي رابطه معناداري وجود دارد و دانش آموزاني كه در يكي از
مقاطع تحصيلي با شكست مواجه شدند شانس آنها براي موفقيت هاي بعدي
زندگي كاهش مي يابد و معمولاً افراد شكست خورده و ناكام شده
مدرسه به افراد بيكار و باطل جامعه مبدل مي شوند و درصد احتمال
روي آوردن اين افراد به بزه زياد مي باشد.
روان شناسان به ۱۹
عامل خطرزاي رفتارهاي مسئله ساز اشاره كرده اند از جمله: رفتار
سوء مصرف مواد، بزهكاري، بارداري طي دوره نوجواني، ترك تحصيل،
شكست تحصيلي در دوره دبستان و راهنمايي، فقدان تعهد نسبت به
مدرسه، بدرفتاري در مدرسه، فرار از مدرسه، جابجايي مدرسه كه دانش
آموز به دليل عدم تطابق خود با محيط جديد به سمت انجام بزه كشيده
مي شود، تنبيه نمودن كه ۹۵ درصد مي تواند قضاوت نمود كه كساني كه
در معرض تنبيه قرار مي گيرند زودتر به طرف رفتارهاي خطرآفرين سوق
داده مي شوند، عدم وجود رابطه عاطفي و برخوردهاي شكننده و شكست
زا، كودك را به سمت سقوط سوق مي دهد و اين سقوط مترادف است با
بزهكاري. در ارتباط با عامل از هم گسيختگي خانواده مي توان گفت
كه نوجواناني كه با يك والد حمايت كننده زندگي مي كنند در مقايسه
با كودكاني كه با هر دو والد كه دائماً با هم در نزاع هستند
زندگي مي كنند از آرامش بيشتري برخوردار هستند. اين نوجوانان
كمتر به طرف بزهكاري مي روند. بنابراين مي توان به عوامل همچون
تنش خانواده، شرايط اقتصادي- اجتماعي، روابط معيوب عاطفي، طرد و
عدم پذيرش به عنوان زمينه سازهاي بزهكاري اشاره نمود.
پيشنهادات
تثبيت يك برنامه ايمن براي آموزش مهارت ها به
دانش آموزان،القاء و آماده نمودن زمينه مناسب براي آموزش خلاق،
تثبيت برنامه هاي كار آموزي و آموزش حرفه اي براساس علايق و
استعدادها، ايجاد و تقويت روشهاي يادگيري مشاركتي، آموزش به
والدين جهت جلب اعتماد نوجوان، افزايش احساس تعلق بين مدرسه و
خانواده از راهكارهايي به شمار مي روند كه در صورت به كارگيري
آنها مي توان از بروز بسياري از آسيب هاي اجتماعي جلوگيري نمود و
زمينه هاي رشد و ارتقاي تربيتي فرزندان را فراهم كرد.
****
منبع : مقاله " نقش مدرسه در تكوين شخصيت "
-نويسنده :مريم
غفاري
- روزنامه همشهري -دوشنبه 21 آذر 1384 1381
برگرفته از سايت لينكستان با آدرس
اينترنتي :
http://www.linkestan.com/news/ARTICLEview.asp?key=669
|
