ضربه مغزی ، فراتر از يک تصور

سایت فکرنو ،سایت خلاقیت ،نوآوری و کارآفرینی

www.Fekreno.org

مغز از بافتی  نرم تشکيل شده است  و توسط خون  و مايع  نخاعی  مشروب می شود.وقتی  فردی  دچار ضربه مغزی  می شود مغز ناگهان  در درون جمجمه تکان می خورد و به استخوان جمجمه  که در سمت  مقابل است برخورد می کند. گاهی  اين حالت با نيرو  و قدرت  بسيار  شديد  اتفاق  می  افتد .در ضربه مغزی  عملکرد مغز به طور موقت تغيير می کند که گاهی عوارض جبران  ناپذيری  به دنبال دارد.

گاهی  اين حالت چند  لحظه  طول می کشد  و گاهی شدت  ضربه  مغزی  به حدی است که فرد  بيهوش می شود. توجه داشته باشيد  اگر علايم حتی برای  چند لحظه  کوتاه بروز کنند بازهم  ممکن است  خطرناک باشند.متاسفانه هر  ساله صدها هزار نفر بر اثر ضربه مغزی راهی  بيمارستان ها  می شوند که تعداد زيادی از آنها را کودکان تشکيل می دهند.

تصادف  با اتوموبيل ، حادثه در زمين بازی  يا حين ورزش  از  شايع ترين  علل بروز  ضربه مغزی است. معمولا اگر  ضربه  شديد  و ناجور باشد  شدت آسيب مغزی  هم بيشتر  است  که معمولا اين حالت در  دوچرخه سواران، موتور  سواران  و تصادف  با اتوموبيل  ديده می  شود. ضربه مغزی  شديد  يک اورژانس  پزشکی محسوب می شود و فرد بايد فورا  به بيمارستان  منتقل  شود .اگر مغز به طور جدی  آسيب  ببيند  مشکلات بيمار  طولانی مدت  خواهد  شد  و ممکن است در حرکت ، يادگيری  يا صحبت کردن با مشکلات روبه رو  شود. البته اکثر مواقع  بعد از  ضربه خفيف  فرد به حالت طبيعی  برمی گردد.اگر تعداد ضربه های  مغزی زياد  باشد  مشکلات  جدی  تر و شديدتر خواهد  شد .اين حالت  در فوتباليستها و بوکس بازان  بيشتر ديده می  شود.

ضربه مغزی ، حرکت  ستاره ها  به دور سر و هزاران مشکل ديگر

اين که فرد  بعد از ضربه مغزی  چه حالتهايی پيدا می کند  به شدت آسيب بافت مغز در درون جمجمه  بستگی  دارد.گاهی هشياری  فرد از  دست  می رود و برای چند  ثانيه  تا چند  دقيقه غش  می کند  و به اغماء فرو می رود. گاهی  شدنت  ضربه کم است ،فرد هوشيار بوده اما دچار  فراموشی  می  شود  و لحظاتی  کوتاه قبل از  ضربه  و يا بلفاصله  بعد از آن را فراموش می کند. در اکثر افرادی که دچار  ضربه مغزی  شده اند  حالت گيجی  و خيره گی  برای  مدت کوتاهی  به وجود می آيد.آنها حس  می کنند  روی  ابرها  هستند، می لرزند  و اگر بخواهند  راه بروند  يا فعاليت های  عادی  داشته باشند به علت گيجی  نیم توانند  احتمال تهوع  و استفراغ  بعد از  ضربه مغزی  وجود دارد .سردرد خفيف  برای  مدت  چند روز  و يا بيشتر در اکثر اين افراد ديده می  شود.

گاهی  در موارد  شديد  امکان خونريزی  مغزی  و يا آسيب  به بافت  ظريف  مغز وجود دارد  .در اين  شرايط  احتمال  بيهوش  شدن طولانی  مدت  ،گيجی  شديد ، فراموشی  در حدی  که فرد  نام افراد ،مکانها  و حتی  گاهی  نام خود  را به ياد  نمی آورد ، استفراغ  مکرر و سردرد شديد  وجو دارد.

پزشکان چه می کنند؟

هر فردی  که دچار  ضربه مغزی  شده باشد ، چه خفيف  و چه  شديد  بخصوص  اگر کودک باشد بايد  فورا  و بدون  معطلی  به پزشک  و يا  بخش  اورژانس  بيمارستان مراجعه کند  بويژه در مواردی  که  بعد از  ضربه مغزی ، هوشياری  فرد از  دست  رفته  باشد.اگر پزشک  به ضربه مغزی وکوفتگی  مغز مشکوک شود  معاينه کاملی به عمل می آورد. معمولا برای  سنجش  سطح هوشياری  در مواردی  که فرد  بيهوش  است نام  او  سوال می شود  و اين که آيا می داند  در حال حاضر  کجاست ،امروز  چه روزی  است  و سوالاتی  از اين  قبيل  که آگاهی  فرد  به زمان  و مکان مشخص  شود. به اين ترتيب حافظه  و قدرت  تمرکز  فکری  بيمار  بررسی می شود. معاينه چشمها و بررسی  رفلکس ها (واکنش  ها ) و تعادل نيز  از  معاينات  ضروری   در اين موارد  محسوب می  شود .گاهی  از بيمار  درخواست  می شود  دور بزند يا در مکانی  برای  چند دقيقه  بدود  تا مشخص  شود  آيا عملکرد  مغز  با مشکل مواجه  شده  است  يا خير.

سی  تی  اسکن  (نوعی  بررسی  سه  بعدی  مغز  توسط  امواج  ايکس )  برای  بررسی  خونريزی  يا کوفتگی  مغزی  انجام می شود  و اين مساله  در صورت  بيهوش شدن  فرد  ضرورت  بيشتری  پيدا می  کند.

زندگی  دوباره پس از ضربه مغزی

هر فردی   که دچار  ضربه مغزی  شده است به استراحت احتياج دارد و بايد  چند روز  تا چند هفته بسته به شرايط خود استراحت کند. انجام مجدد  فعاليتهای قبلی  ،ورزش  و ساير اعمال فرد  بايد  طبق  نظر  پزشک  انجام شود. معمولا اگر مشکل جانبی پيش  نيايد  ظرف  چند  هفته  تا چند ماه  بعد ،فعاليت های  عادی  از  سر گرفته می شود  که البته اين مساله  به خود  فرد  و  شرايط او  بستگی  دارد. معمولا بعد از ضربه مغزی  تا مدتی  فرد بايد  به طور مرتب مورد بررسی  قرار بگيرد. اگر فردی  دچار ضربه مغزی  شده باشد  و پس  از گذشت ماهها  باز هم  علايم  در او  ديده  شود  به سندرم  پس  از  ضربه مغزی  مبتلا شده  است .در اين حالت  ضعف حافظه ،سردرد ،گيجی  و تحريک پذيری ادامه می  يابد. اين مساله  بايد  بسيار جدی  تلقی شود  و فرد  تحت نظر پزشک   قرار بگيرد.

با زهم  پيشگيری حرفهايی  برای گفتن دارد

به هر حال احتمال بروز  آسيب و  صدمه به بدن در سراسر  طول عمر برای  افراد  وجود دارد.اما  باز هم  بهترين  راه آن است  که تا حد ممکن  از بروز  اين نوع  اتفاقات  جلوگيری  کنيم .مطمئن ترين  روش  برای  پيشگيری از ضربه مغزی  مواظبت از  سر  مبارک و نازنين  است ! می  دانيد چگونه ؟

همواره در اتوموبيل  کمربند ايمنی  را ببنديد .اين کار  بايد هميشه  و بدون  بهانه  انجام شود  .اگر فرزندتان  زير  10  سال   است  بايد از کمربند  مخصوص  کودکان   استفاده کند. معمولا کودکان تا زمانی که قدی معادل  و يا  تا 147  سانتی  متر  داشته باشند  بايد از کمربند  مخصوص کودکان  استفاده کنند.

رعايت قوانين  رانندگی  و مواردی  که به عبور  عابر  پياده  مربوط  است  بسيار مهم  و ضروری  است  و متاسفانه  اکثر  سوانح  به دليل  عدم رعايت  موازين  راهنمايی  و رانندگی  انجام می  شود.

حتی دوچرخه  سواری  ،موتور سيکلت سواری  ،اسکيت  و يا هر وسيله  اين چنينی   بايد از کلاه  ايمنی  استفاده  شود .مسلما اگر از سر خود  استفاده کنيد  ، خوب  فکر کنيد  و همه چيز  را رعايت  کنيد ،سری سالم  خواهيد داشت  و از اين  قسمت  مهم و حياتی  بدن به خوبی  محافظت به عمل آوريد.

توجه داشته باشيد  اگرشانس  بياوريد  ضربه  مغزی به  خير و خوشی  تمام می شود  در غير اين صورت  احتمال  فلج ،  نقايص حسی ، رفتاری  و حرکتی وجود دارد.بررسی ها  نشان می  دهد  امکان بروز  صرع و تومورهای  مغزی  بعد از  ضربه مغزی وجود دارد و در مواردی  حتی اين مشکلات  سالها  بعد از بروز ضربه مغزی  رخ می  دهد. با توجه به  بالا بودن   احتمال آسيب پذيری کودکان ،  از اين موجودات معصوم  بخصوص  در زمان نوپايی  (يک  تا سه  سالگی )  بايد  مواظبت  دقيق  به عمل  آوريد  و سهل انگاری  نکنيد.   

  ****

منبع : مقاله  " 'ضربه مغزی ، فراتر از يک تصور" - تهيه کننده :  دکتر محمد علی تقی پور- روزنامه جام جم  -سه شنبه پنج مهر 1384

         جستجو در سايت فکر نو

بازگشت به صفحه اصلی