|
تكنيك تحرك مغزي (توفان فكري )
|
|
|
|
يكي از تكنيك هاي متداول در ايجاد خلاقيت و فعال ساختن انديشه ها به صورت گروهي تكنيك تحرك مغزي است .در اين تكنيك مساله اي به يك گروه كوچك ارائه شده و از آنان خواسته مي شود في البداهه و به سرعت به آن واكنش نشان داده و براي آن پاسخي بيابند.پاسخها بر روي تابلويي نوشته مي شوند به طوري كه همه اعضاء جلسه مي توانند آنها را ببينند.اين امر باعث مي شود تا ذهن اعضاء به فعاليت بيشتر ي پرداخته و جرقه اي از يك ذهن باعث روشني ذهن ديگري شود. چهار اصل در جلسات تحرك مغزي حاكم است: 1-ميزان ايده ها و نظرات ابراز شده واجد اهميت است،چه هر چه نظرات و پيشنهادات بيشتري ايجاد شوند امكان وجود ايده هاي خلاق و بديع در ميان آنها افزايش پيدا مي كند.بنابراين بايد شركت كنندگان در جلسه ترغيب شوند تا هرچه بيشتر به اظهار نظر و ابراز ايده هاي جديد بپردازند. 2- اعضاء مي توانند به تكميل ،تعديل و تركيب ايده هاي ديگران نيز بپردازند و ايده هاي خود را بر اساس نظرات آنان بنا كنند.اين مساله بايد به اعضء جلسه گوشزد شود كه مي توانند علاوه بر اظهار نظر فردي از نظرات ابراز شده الهام گرفته و نظرات تلفيقي و تركيبي بسازند و اعلام كنند.البته هيچ يك از افراد حق ندارند نسبت به نظرات ديگران ارزيابي انجام دهند. 3-اجازه هيچگونه انتقاد و نقادي نسبت به نظرات ابراز شده در جلسه داده نمي شود.همه حق دارند آزادانه نظر خود را ابراز نمايند ولي حق ندارند نسبت به نظر ديگري انتقاد كرده و اظهار نظر مثبت يا منفي كنند.انتقاد موجب مي گردد تا افراد از بيان ايده هايي كه فكر مي كنند مورد انتقاد واقع خواهد شد خودداري كنند. 4-ارزيابي و داوري نسبت به نظرات ابراز شده به بعد موكول مي گردد و از اعضاء جلسه خواسته مي شود تا هيچگونه قضاوت و ارزيابي نسبت به نظرات بيان شده به عمل نياورند.ارزيابي هاي شتابزده ممكن است اظهار نظري را قبل از آنكه موجب شكفتگي نظر ديگري شود در نطفه خفه نمايد و فضاي خلاق جلسه را دچار ركود كند. 5-موضوعات مطرح شده در جلسات تحرك مغزي بايد دقيقا تعريف شده و مشخص باشند.مسائل كلي و مبهم موجب سردرگمي اعضاء و عدم كارايي جلسه مي گردند. زماني كه تعريف مشخصي از مساله وجود نداشته باشد ،جلسه بي هدف به اين سو و آن سو تغيير جهت مي دهد.در حالي كه با تعيين هدف و تعريف مساله چارچوبي ايجاد مي شود كه در محدوده آن افكار هدايت مي شوند. دلايل فراواني در مورد پربار بودن جلسات تحرك مغزي بيان گرديده است كه به برخي از آنها اشاره مي شود.اولين دليل اثربخشي تحرك مغزي افزايش قدرت خلاقيت در گروه است تجربيات انجام شده نشان داده است كه افراد در حالت گروهي بيش از حالت انفرادي قدرت تصور خلاق بروز مي دهند. رقابت نيز عامل ديگري است كه در جلسات تحرك مغزي موجب افزايش اثربخشي مي گردد.همچنين عدم وجود انتقاد و ارزيابي هاي سريع باعث مي شود تا اعضاء جلسه با فراغت خاطر به اظهار نظر بپردازند و محيطي مساعد براي خلاقيت ايجاد گردد.نكته ديگري كه در موثر بودن تحرك مغزي قابل ذكر است في البداهه بودن نظرات است . افراد در مقابل مساله اي قرار مي گيرند كه بايد به سرعت نسبت به آن واكنش نشان دهند و اين حالت موجب خلاق تر شدن ذهن م ي گردد درست مانند لحظاتي كه فرد در مقابل يك واقعه غير منظره عكس العملي بديع نشان داده است كه بعد ها وقتي به آن مي انديشد از پاسخ خود دچار شگفتي مي گردد. در مورد ويژگيهاي اعضاء شركت كننده در جلسات تحرك مغزي اصولا بايد افراد داراي زمينه هاي تحخصصي نسبت به مساله مورد بحث باشند اما از جهت تجربه مي توان اعضاء تازه وارد و مجرب را در يك گروه قرار داد و از تعامل نظرات آنان به ايده هاي جديد دست پيدا كرد.البته در جلسات تحرك مغزي بايد هوشيار بود تا يك يا چند نفر بر سايرين سلطه پيدا نكنند و افكار و نظرات آنان را تحت الشعاع نظر خود قرار ندهند.از اينرو توصيه آن است كه اعضاء جلسه با يكديگر تقريبا همساني داشته و يك فرد عاليمقام سازماني به همراه زيردستانش در يك جلسه شركت نجويد.همانطور كه اشاره شد جلسات تحرك مغزي بايد در گروههاي كوچك انجام پذيرد و تعداد 12 نفر حد مطلوب براي اعضء يك جلسه تحرك مغزي مي باشد.
**** منبع : كتاب " مديريت عمومي "-دكتر سيد مهدي الواني ، نشر ني ، چاپ هفتم 1373، شمارگان :5500 جلد
|
|
|
| برای اطلاع از به روز شدن سایت فکر نو ، پست الکترونیکی خود را وارد نماييد |
| تبليغات شما در صفحات سايت فکر نو |
|
|
|
|
|
|